Nieuwe Herengracht 16-18 
Corvershof
Naam: Corvershof
Adres: Nieuwe Herengracht 16-18
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1723
(21 afbeeldingen)
Voor hofje ongebruikelijk voornaam wooncomplex, een blokvormig vrijstaand gebouw bestaande uit vier vleugels om een binnenplaats met omlopend, op de hoeken door schoorstenen bekroond schilddak. De voorgevel heeft geblokte hoeklisenen en geblokte zandstenen ionische pilasters aan een middenrisaliet bekroond door een enorm groot gebogen fronton. De middenrisaliet bevat een ingangspartij bestaande uit een dubbele stoep en een deur- en raamomlijsting met de wapens van Jan Corvers en Sara Maria Trip. De deur met zijlichten is nog oorspronkelijk. De binnenplaats heeft gevels met versierde middentraveeën en twee lantaarns op hardstenen voeten. Interieur: Goed bewaard gebleven regentenkamer.
Wie voor dit prachtige gebouw staat, krijgt meer de indruk voor een groot patriciërshuis te staan dan voor een hofje. Het is dan ook geen hofje in de gebruikelijke trant. Het imposante in statige Lodewijk XIV-stijl gebouwde gebouw met dubbele stoep is gebouwd in 1721/23 voor de Diaconie der Ned. Herv. Gemeente (het werd gebouwd in de tuin achter het Amstelhof, eveneens van de Diaconie). Het Corvershof is gesticht door Joan Corver (1688-1719), schepen en raad van Amsterdam, en zijn echtgenote Sara Maria Trip (1693-1721) (Herengracht 456). Joan Corver was de kleinzoon van burgemeester Joan Corver (1628-1716). Hij was eerst getrouwd met Joanna Trip (1689-1710), maar zij was in het kraambed overleden. Ook het huwelijk met zijn tweede echtgenote Sara Maria Trip bleef kinderloos en derhalve besloten zij een deel van hun aanzienlijk vermogen aan de stichting van een hofje te besteden (die dus in 1719 plaatsvond).
Het gebouw is 100 voet breed en 85 voet diep en bestaat uit vier vleugels rond een stenen binnenplaats. De voorgevel is zeven ramen breed en heeft een drie ramen breed middenrisaliet waarop een reusachtig gebogen fronton is aangebracht. De gevel heeft geblokte hoekpilasters, de middenrisaliet geblokte ionische pilasters. In het fronton bevindt zich een allegorische voorstelling die de zorg voor behoeften uitbeeldt. In het midden hiervan houdt een adelaar de ontwerptekening van het gebouw vast, waardoor een Droste-effect ontstaat: op het gebouw staat een afbeelding van het gebouw waarop weer het gebouw is afgebeeld etc. De toepassing van een groot gebeeldhouwd timpaan is overigens uitzonderlijk. Vroegere voorbeelden daarvan zijn alleen te vinden in belangrijke openbare gebouwen als het stadhuis en de Admiraliteit.
De met een dubbele stoep en een deur- en raamomlijsting geaccentueerde middentravee bevat een steen met de tekst: Zo weldoen dank verdient, en Armenzorg belooning / Druipt Corvers naam, en Trips, op ijeders tong als honing / door wiens geschenk en wil dit Godshuis is gebouwt / Dat met haar Wapens pronkt, hun naam onsterflijk houd.
Boven de raamomlijsting is het alliantiewapen van de stichters aangebracht, met de drie korven en de drie trippen.
De stenen binnenplaats van 60 bij 40 voet heeft twee monumentale lantaars. De woningen zijn te bereiken over langs de binnenplaats gelegen gangen. Tegenover de hal waar men binnenkomt is een hal van waaruit men in de tuin komt. De lager gelegen tuin bereikt men via een groot bordes met een sierlijk uitwaaierende stoep van waaruit men een prachtig uitzicht heeft op de ruime tuin.
In de regentenkamer bevindt zich een kopie van het fronton boven de schouwspiegel.
Oorspronkelijk waren er 34 woningen voor oude, behoeftige echtparen van de Hervormde Gemeente, maar later werd dit aantal uitgebreid tot 50 (door de pakzolders te verbouwen). In 1826 vond een ingrijpende inwendige verbouwing plaats. Tegenwoordig zijn er 32 wooneenheden bewoond door jongeren.
Gebruikte literatuur:
- Meindert Stokroos (red.). De vierde uitleg. Oude en jonge architectuur ten oosten van de Amstel. Open Monumentendag 1991, Amsterdam, 1991: p. 19
- H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 508
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1954
Adres: Nieuwe Herengracht 16
Adressen: Nieuwe Herengracht 18
Inschrijvingsdatum: 21-05-1970
Redengevende omschrijving: Coorvershof. Blokvormig vrijstaand complex bestaande uit vier vleugels om een binnenplaats, met omlopend, op de hoeken door schoorstenen bekroond schilddak (1723). Voorgevel, voorzien van geblokte hoeklisenen en geblokte zandstenen ionische pilasters aan de door een enorm gebeeldhouwd gebogen fronton bekroonde middenrisaliet; gebeeldhouwde ingangstravee waarin oorspronkelijke deur met zijlichten. Binnenplaats met versierde middentraveeen in de gevels; twee lantarens op hardstenen voeten. Achtergevel met lisenen, deuromlijsting en twee vierpasvensters.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2021