Herengracht 166 
Soli Deo Gloria
Huisnaam: Soli Deo Gloria
Adres: Herengracht 166
Oud adres: LL148, wijk 42, klein nr. 402, kadaster E3726, verponding 2534
Postcode: 1016BP
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Verhoogde lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1725±
Opdrachtgever: Gerbrand Elias
Restauratie: 1960
(6 afbeeldingen)
Verhoogde lijstgevel in Lodewijk XIV-stijl, fraaie getoogde lijst, gedeeld en uitlopend in twee voluten met hijsbalk ertussen, twee consoles met lambrequins, middenverhoging met kuif, op hijsbalk klein vrouwenmasker, lambrequins met huisnaam. Interieur: zaal met betimmeringen in Lodewijk XIV-stijl.
Een Amsterdams curiosum is de vrouwenkop die een hijsbalk verbergt. Een voorbeeld daarvan is te zien in de top van het huis Soli deo Gloria en is mogelijk nagevolgd op Singel 186 (±1730). De hijsbalk en daarom ook het kopje is geplaatst tussen de twee voluten van de getoogde lijst en wordt bekroond door een symmetrische kuif in Lodewijk XIV-stijl. Fischer schrijft het werk toe aan Jan Baptist de Nijs, die ook verantwoordelijk is voor de fraaie betimmeringen van de zaal, in Marot-stijl. De opdrachtgevers waren de bejaarde mr. Gerbrand Elias (1651-1732) en zijn zoon, mr. Pieter Elias (1688-1736) die in 1722 huwde met Maria Philippina van Tongeren. Vermoedelijk is dit huwelijk de aanleiding geweest voor de vernieuwing van het pand.
Gebruikte literatuur:
- Bewaard in het hart, een selectie van 63 Amsterdamse woon- en pakhuizen uit de periode van 1450 tot 1825 gekozen uit een totaal van 650 percelen die tijdens de eerste tien jaar van het gemeentelijk Bureau Monumentenzorg zijn gerestaureerd (1953-1963). Amsterdam, 1965: p. 108
- P.M. Fischer. Ignatius en Jan van Logteren, Beeldhouwers en stuckunstenaars in het Amsterdam van de 18de eeuw. Alphen aan de Rijn, 2005: p. 192-193
- H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 150, 518
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1759
Adres: Herengracht 166
Adressen: Herengracht 166
Inschrijvingsdatum: 26-05-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel onder gebeeldhouwde verhoogde lijst (plm 1725/XVIIIb); drie Louis XIV flesbalusters, gesneden deur (plm 1800). Inwendig stucgang en kamerdeuren met dessus-de-porte in de voorkamer (laat Louis XVI); aan 't eind van de gang gesneden deur uit de bouwtijd.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: januari 2020