Herengracht 38 
Adres: Herengracht 38
Oud adres: SS264, wijk 50, klein nr. 337, kadaster D5781, verponding 5396
Postcode: 1015BM
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl:
Amsterdamse Renaissance
Bouwjaar: 1614
Opdrachtgever: timmerman Claes Jansz.
(10 afbeeldingen)
Overgebleven linkerdeel van tweeling met "36" (zie halve jaartalsteen), 17de-eeuwse trapgevel in Amsterdamse renaissance, overgang naar halsgevel: twee grote trappen met voluten-klauwstukken en pinakels, driehoekig topfronton (bovenste deel lijkt sterk op Koestraat 10), ramen in nissen, houten onderpui in 18de eeuw versteend.
Deze trapgevel vormde oorspronkelijk met Herengracht 36 een tweeling. Het is oorspronkelijke bebouwing in de Derde Uitleg, de 17de-eeuwse stadsuitbreiding van 1613. De twee panden werden gebouwd door timmerman Claes Jansz. in de Amsterdamse renaissancestijl. De twee grote trappen met volutenklauwstukken, in de trant van Hendrick de Keyser, geven al de ontwikkeling naar de halsgevel aan. De gevel is dus een overgangstype tussen de trap- en halsgevel. De topbekroning met een driehoekig topfronton lijkt sterk op die van Koestraat 10. De gevel zelf, onder de trap, is in een meer traditionele stijl, de Hollandse renaissancestijl. De ramen bevinden zich in nissen. De ontlastingsbogen hebben kleine blokjes en er zijn enkele speklagen, aansluitend met de kozijnen.
Dat oorspronkelijk sprake was van een tweeling blijkt o.a. uit de halve jaartalsteen ("16") op de rechterhoek van de fries. De onderpui is niet origineel. De oorspronkelijk houten onderpui is in de 18de eeuw "versteend".
Gebruikte literatuur:
H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 227
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1707
Adres: Herengracht 38
Adressen: Herengracht 38
Inschrijvingsdatum: 26-05-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel met grote trappen (XVIIa) en versiering met kleine blokjes; pui met deur en stoeppalen plm 1800.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: december 2019