Prinsengracht 488 
Adres: Prinsengracht 488
Oud adres: CC480, wijk 56, klein nr. 713, kadaster I2908, verponding 3406
Postcode: 1017KH
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Empire
Bouwjaar: 1680±, 1800±
(8 afbeeldingen)
17de-eeuws woonhuis (misschien destijds het linkerdeel van een tweeling met Prinsengracht 486), verbouwd in ca. 1800 waarbij de ramen zijn vergroot (veranderd van drie naar twee ramen) en de rechte lijst is aangebracht, empire bovenlicht.
Laat 17de-eeuws woonhuis, gebouwd als onderdeel van de Vierde Uitleg van 1663 (oorspronkelijke bebouwing). Verbouwd in ca. 1800 waarbij de ramen zijn vergroot en de gemetselde topgevel is vervangen voor een rechte houten lijst, empire bovenlicht uit dezelfde tijd. Samen met Prinsengracht 484 en 486 vormt Prinsengracht 488 een drieling: drie huizen die spiegelbeeldig, maar identiek tegelijkertijd zijn gebouwd. De oorspronkelijke stoepen en de hoogtes van de ramen wijzen hierop. De topgevels van de drie huizen zijn individueel veranderd, waardoor de variatie is vergroot. Na generaties van wonen en werken kreeg het pand in de 20ste eeuw wisselende bestemmingen: woonhuis, werkplaats van een aannemer, timmermanswerkplaats, koffer- en vlaggenfabriek. Sinds 1995 heeft Prinsengracht 488 een culturele bestemming: het Pijpenkabinet, de nationale collectie rond de geschiedenis van pijp en tabaksgebruik. In het souterrain is Smokiana pipeshop ingericht met moderne pijpen, antieke tabacologie en antiquarische boeken. De bel-etage heeft een halletje met stucwerk in de vormgeving van de Lodewijk XVI-stijl. Het halletje is een overblijfsel van de gang die oorspronkelijk langs de achterkamer doorliep. Sinds de 19de eeuw heeft de achterkamer de volle breedte van het pand gekregen. De zware 17de-eeuwse balken werden toen voorzien van grote sleutelstukken, om de zaal het karakter te geven van een 17de-eeuwse 'sael'. Het monument is vanwege de pijpencollectie opengesteld voor het publiek. De etages daarboven zijn bestemd voor de tabaksbibliotheek en een appartement van de beheerder.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4581
Adres: Prinsengracht 488
Adressen: Prinsengracht 488
Inschrijvingsdatum: 08-09-1970
Redengevende omschrijving: Huis uit XVIIIa met gevel onder rechte lijst (XIXa).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: november 2011