Amsterdam Monumentenstad

Kattenburgerplein 2-10

Adres: Kattenburgerplein 2-10
Kattenburgerplein 52-89 (nieuw adres)
Oud adres: 2: T740, wijk 16, klein nr. 3, kadaster H2003, verponding 354
4: T738, wijk 16, klein nr. 5, kadaster H2001, verponding 356
6: T736, wijk 16, klein nr. 7, kadaster H1999, verponding 358
8: T734, wijk 16, klein nr. 9, kadaster H1997, verponding 360
10: T540, wijk 16, klein nr. 15, kadaster H2279, verponding 537
Gebouwtype: Woonhuis
Bouwstijl: Historiserend
Bouwjaar: 1970
Architect: Pieter Pals / Bureau Monumentenzorg

(13 afbeeldingen)

Twee herplaatste halsgevels

De sloop en sanering van de Oostelijke Eilanden vond in de jaren zestig plaats. Veel fragmenten van gesloopte panden waren op de monumentenwerf terecht gekomen. Vooral de sloop van het Kattenburgerplein werd als een verlies ervaren. Toen architect Pieter Pals een studentenhuis ontwierp bedacht het Bureau Monumentenzorg (BMZ) het plan om deze betonnen flat aan het gezicht te onttrekken door een historiserende gevelwand met hergebruik van diverse geveltoppen van elders van Kattenburg (10 van de 6 toppen zijn herplaatste geveltoppen). De gevelwand, getekend door de tekenkamer van BMZ en geïnspireerd op de gesloopte gevels van het Kattenburger- en het Mariniersplein, bevat toegangsdeuren die niet open kunnen (maar ook deuren die wel als toegang worden gebruikt). De reconstructie gebeurde door bouwmaatschappij G.A Hurks & Zn. De bouwkosten bedroegen f. 1.161.000, de bouwtijd was 14 maanden. Het project oogstte kritiek, vooral vanwege de 'valse façade' waarmee eigenlijk de sloop van Kattenburg hierachter werd toegedekt, maar dat was nu juist de bedoeling: de gevelwand vormt letterlijk de begrenzing van het beschermd stadsgezicht van Amsterdam. Overigens was het de bedoeling dat de panden 2 en 3 de oorspronkelijke 17de-eeuwse halsgeveltoppen zou krijgen, maar deze waren van de bouwplaats verdwenen. Toen werd besloten twee 18de-eeuwse halsgeveltoppen van Kleine Kattenburgerstraat 170-172 te gebruiken (met gedeelde klauwstukken en frontons met schelpmotief). De laatste vier panden (7-10) hebben de klokgeveltoppen van Mariniersplein 6-12.

Merk overigens op dat de hoek Kattenburgerplein / Kattenburgerstraat oorspronkelijk veel dichter bij 's Lands Werf lag: er is hier sprake van een verkeersdoorbraak. Het huidige hoekpand staat daardoor veel oostelijker. Het oorspronkelijke hoekpand had een 19de-eeuws karakter, maar dat is niet teruggebracht.

Gebruikte literatuur:

• 'Wij bouwen in Amsterdam.' De Lamp van Diogenes 16 (maart 1971)
• Martin Pruijs. 'Een eindeloos verlangen naar het oude.' In: Vincent van Rossem (red.). Amsterdam maakt Geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 79-103
• Theo Rouwhorst. Bewaard voor Amsterdam. Historische geveltoppen herplaatst 1945-2015. Amsterdam, 2016: p. 84-85, 88-91

[Overige literatuur]

[Toon locatie op historische kaarten]