Amsterdam Monumentenstad

Zandhoek 4

Huisnaam: Noachs Arck
Adres: Zandhoek 4
Oud adres: VV90, wijk 53, klein nr. 5, kadaster D545, verponding 1805
Postcode: 1013KT
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Klokgevel
Bouwstijl: Lodewijk XV
Bouwjaar: 1657/1660, 3de kwart 18de eeuw
Opdrachtgever: Pieter Cornelisz
Eigendom: Vereniging Hendrick de Keyser 1949
Restauratie: 1954

(15 afbeeldingen)

Zandhoek 4

Een deel van de schippershuizen die Reynier Reael in 1645 laat bouwen aan de Santmarckt werd in 1656 verkocht. Daartoe behoorde ook Zandhoek 4. Het pand werd voor 625 gulden gekocht door schipper Pieter Cornelisz, de man van Ludewina Reael, de dochter van Reynier. Hij liet een nieuw pand optrekken met een halsgevel. Hij moet een zeer gelovig mens zijn geweest, getuige de drie gevelstenen met Bijbelse afbeeldingen in de fries van de pui. De gevelstenen bleven bewaard toen in de 18de eeuw de gevel werd gewijzigd in een klokgevel in Lodewijk XV-stijl.

Bij de restauratie werd in het interieur een fraaie hoekkast uit ca. 1775 aangetroffen, uit dezelfde tijd als de verbouwing van de voorgevel. Ook heel bijzonder was het achter een verlaagd plafond aangetroffen houten paneel met een gezicht op het IJ, omstreeks 1800 gemaakt door bewoner Gurbe Nauta, een Friese schilder.

Zandhoek 2 t/m 7 is de eerste restauratie van het in 1953 opgerichte Bureau Monumentenzorg. Zie: Zandhoek 13.

Gebruikte literatuur:

• Bewaard in het hart, een selectie van 63 Amsterdamse woon- en pakhuizen uit de periode van 1450 tot 1825 gekozen uit een totaal van 650 percelen die tijdens de eerste tien jaar van het gemeentelijk Bureau Monumentenzorg zijn gerestaureerd (1953-1963). Amsterdam, 1965: p. 66
• Geurt Brinkgreve. 'Zandhoek - Geschiedenisles'. Binnenstad 162 (februari 1997)
• I.H. v. E. 'De Zandhoek'. Maandblad Amstelodamum 42 (1955): p. 2-5
• R. Meischke, H.J. Zantkuijl, W. Raue en P.T.E.E. Rosenberg. Huizen in Nederland. Amsterdam. Zwolle, 1995: p. 215-217
• Theo Rouwhorst. 'Oog voor detail. Houten onderpuien I.' Binnenstad 220 (feb. 2007)
• Marie-Thérèse van Thoor. 'Pioniers van de Monumentenzorg.' In: Vincent van Rossem (red.). Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 61-77

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 6487
Adres: Zandhoek 4
Adressen: Zandhoek 4 2,H,O
Inschrijvingsdatum: 27-10-1970
Redengevende omschrijving: Huis (1657). Houten pui, waarboven gevel onder klokvormige top (XVIIIc). Twee oeils-de-boeuf, drie gevelstenen.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]