Dirk van Hasseltssteeg 2-6 
Adres: Dirk van Hasseltssteeg 2-6
Oud adres: 2: H590, wijk 19, klein nr. 1, kadaster F2292, verponding 1786
4: H591, wijk 19, klein nr. 2, kadaster F2293, verponding 1770
6: H592, wijk 19, klein nr. 3, kadaster F2294, verponding 1771
Postcode: 1012NE
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Tuitgevel
Bouwjaar: 1ste helft 17de eeuw, 1897
Eigendom: Stadsherstel 2004
Restauratie: 2007
(19 afbeeldingen)
Drie vrijwel identieke panden met tuitgevels (oorspronkelijk halsgevels, gewijzigd in de 19de eeuw in tuitgevels). Vermoedelijk 1ste helft 17de eeuw, vanwege de korte sleutelstukken met ojief profilering. Onder deze panden bevindt zich één van de hoeken van het zgn. Kasteel van Amstel. (Foutje in monumentenregister: 2 aanwijzingen voor 3 panden.)
Onder de drie 17de-eeuwse panden aan de Dirk van Hasseltssteeg liggen de resten van het zgn. Kasteel van Amstel, een stenen verdedigingswerk uit ca. 1280 dat vermoedelijk al begin 13de eeuw werd afgebroken. De versterking werd in 1994 gevonden, maar pas in 2002 werd één van de hoeken, de zuidwesthoek, onder de panden aan de Dirk van Hasseltssteeg opgegraven. De versterking strekt zich uit tot aan de NZ Kolk en de Nieuwendijk. De ontdekking ervan bij het graven voor de ondergrondse parkeergarage 'De Kolk' was de sensatie van 1994. De resten - één van de hoogtepunten uit het archeologisch onderzoek in Amsterdam van de laatste decennia - zijn van zeer groot historisch belang, omdat het het oudste stenen bouwwerk van Amsterdam betreft. Er vonden drie archeologische opgravingen plaats, in 1994, 1999 en 2002. Stadsarcheoloog Jan Baart sprak direct van het Kasteel van de Heren van Amstel, maar uit dendrochrologisch onderzoek bleek dat dit niet mogelijk was: het stenen verdedigingswerk werd gebouwd in de periode dat Gijsbrecht van Amstel gevangen genomen was door graaf Floris V. De versterking is dus vermoedelijk gebouwd door de Hollandse graaf die een groot kastelenbouwer was. Het Muiderslot is ook door hem gebouwd. De opgraving is weer dichtgegooid, met argexkorrels die weer gemakkelijk weggehaald kunnen worden, in afwachting van wat er in de toekomst eventueel mee gaat gebeuren. Ondertussen heeft Stadsherstel de drie panden gerestaureerd. De panden waren, voordat Stadsherstel ze in 2004 kon kopen, geheel dichtgezet, uitgesloopt en verwaarloosd en meerdere malen gekraakt. Aan de achterzijde waren ze verstevigd met op en neren om instorting te voorkomen. De restauratie was voltooid in 2007.
De restauratie van de panden getuigt van een andere omgang met de binnenstad als het project van de ABN/Amro om een winkelcentrum te maken aan de Nieuwendijk en de Dirk van Hasselssteeg met een parkeergarage onder de NZ Kolk, waarvoor een groot aantal huizen, vooral aan de steeg, zijn gesloopt en de middeleeuwse structuur verloren ging. Op een oude foto vormen de panden op nr. 2-6 de laatste die aan deze zijde van de steeg nog overeind staan. Ook het achterhuis van NZ Kolk 11 was vanwege het NZ Kolk-project gesloopt en zou elders worden herbouwd, maar dat is niet doorgegaan. De restauratie van de panden door Stadsherstel ging wel door. Misschien dat er ooit nog eens een ondergronds Kasteel van Amstel-museum wordt gerealiseerd, met toegang vanuit de panden van Stadsherstel.
Gebruikte literatuur:
- Jan Baart. 'De heren van Aemstel terug in Amsterdam'. Ons Amsterdam 46 (1994): p. 114-118
- Jan Baart. 'Eén hoektoren ontdekt van het kasteel van Aemstel'. Ons Amsterdam 46 (1994): p. 161-163
- Peter-Paul de Baar. 'Twijfels over Kasteel van Aemstel'. Ons Amsterdam 47 (1995): p. 16-17
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 888
Adres: Dirk van Hasseltssteeg 2-6
Adressen: Dirk van Hasseltssteeg 2 A B D E;Dirk van Hasseltssteeg 4
Inschrijvingsdatum: 22-04-1970
Redengevende omschrijving: geen beschrijving
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 889
Adres: Dirk van Hasseltssteeg 2-6
Adressen: Dirk van Hasseltssteeg 2 C F
Inschrijvingsdatum: 22-04-1970
Redengevende omschrijving: In de kern 17e- of 18e eeuws huis met latere puntgevel.
In de kern 17e- of 18e eeuws huis met latere puntgevel.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: november 2021