Amsterdam Monumentenstad

OZ Voorburgwal 66

Adres: Oudezijds Voorburgwal 66
Oud adres: I509, wijk 3, klein nr. 159, kadaster G687, verponding 625
Postcode: 1012GE
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Klokgevel
Bouwstijl: Historiserend
Bouwjaar: 18de eeuw, 1969
Eigendom: Diogenes 1964
Restauratie: 1968/69

(8 afbeeldingen)

Herplaatste geveltop

In de jaren zestig was er van dit grachtenhuis nog slechts een bouwval over. Jarenlang was dit één van de honderden verlaten bouwvallen in Amsterdam, omringd door eveneens vervallen onderstukken. De bovenste twee verdiepingen en de kap waren gesloopt. Op een oude foto is een smal, hoog pand te zien met een verminkte top: een rechte lijst met een timpaantje daarop. Bij de restauratie door de Stichting Diogenes van Geurt Brinkgreve is er niet voor gekozen de lijstgevel te herstellen, maar de gevel in 18de-eeuwse trant te herbouwen naar ontwerp van architect Pieter Pals. De gebeeldhouwde klokgeveltop in Lodewijk XV-stijl uit het 3de kwart 18de eeuw kwam van de werf en behoorde oorspronkelijk tot Prinsengracht 245. Oorspronkelijk metselwerk is er nog in de kelder; verder werd het huis volledig vernieuwd. Vanwege de smalle muurdammen was het om constructieve redenen nodig om het pand door een betonskelet te verstevigen. Het niet handhaven van de aardige 19de-eeuwse raampartij werd ingegeven door de gewenste nieuwe indeling in vijf woningen, maar was ook nodig omdat de ingangspartij in een staat werd teruggebracht die past bij de rest van de gevel. De herbouw van dit pand werd gevierd als een overwinning op het gemeentelijk binnenstadsbeleid.

Maar niet iedereen was enthousiast. In Wonen-TA/BK bekritiseerde Van Rooijen deze restauratie fel. Volgens hem waren "aardige rudimenten volledig ingeruild voor nieuwbouw-gouden eeuw". Het getuigde van "gebrek aan creativiteit als men alleen maar in staat is om een kunsthistorisch schema neer te zetten door een 18de-eeuwse vormentaal te herkauwen". Het motief van Geurt Brinkgreve was echter de wederopbouw van de zwaar gehavende binnenstad op een moment waarop de gemeente de binnenstad wilde vervangen door iets totaal anders.

Gebruikte literatuur:

• A. van Rooijen. 'De ouwe jongens van monumentenzorg.' Wonen-TA/BK 21 (1973): p. 12-15
• Theo Rouwhorst. Bewaard voor Amsterdam. Historische geveltoppen herplaatst 1945-2015. Amsterdam, 2016: p. 65, 78
• H.J. Zantkuijl, Geurt Brinkgreve e.a. Tien jaar Diogenes. Amsterdam: Stichting Diogenes (1970): p. 48-49

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 6113
Adres: Oudezijds Voorburgwal 66
Adressen: Oudezijds Voorburgwal 66 A B C D E
Inschrijvingsdatum: 20-10-1970
Redengevende omschrijving: Huis, vanwege de van elders komende oude gevelbekroning.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]