Nieuwe Looiersstraat 20-38 
Looiershofje
Naam: Looiershofje
Adres: Nieuwe Looiersstraat 20-38
Oud adres: 20: AA326, wijk 58, klein nr. 44, kadaster I3597, verponding 4951
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1665, 1829
(9 afbeeldingen)
Op het terrein achter de panden met de gevelsteen “In de Niwe Loeyerey” (met twee leerlooiers aan het werk) in het hoge huis met de ojiefgevel en het jaartallint 1665 in het lage dwarshuizen werd in 1828/29 een hofje gebouwd. Het hofje is door jonkvrouwe Anna Maria Elisabeth Elias (1791-1861), de dochter van David Willem Elias en burgemeestersdochter Anthonia Faas (Keizersgracht 604), gesticht voor alleenstaande oude vrouwen van Nederlands Hervormde gezindte. Zij had daarvoor het complex van een voormalige leerlooierij gekocht dat tot de Nieuwe Looierssloot doorliep, de huidige nummers 16, 18 en 40. Dat waren huisjes die in 1665 in de Noordsche Bos speciaal voor ambachtslieden gebouwd waren, in dit geval de leerlooiers waarvoor rond de Oude Looiersstraat geen plaats meer was. De huisjes werden naar een ontwerp van Philip Vingboons gebouwd door het Burgerweeshuis, de beide gasthuizen of het Leprozenhuis. De huizen aan de straat vormden geen onderdeel van het hofje en werden apart verhuurd (Nieuwe Looiersstraat 16, 18 en 40). De toegang tot het hofje wordt gevormd door een rond poortje met de naam van het hofje en het stichtingsjaar 1829. Achter het oude pand ligt een klein rechthoekig binnenhof aan een geel klinkerstraatje met 20 één-kamer-woninkjes (waaronder bovenwoninkjes). Naast de toegang bevindt zich in de gevel een steen met het opschrift: Op den 7 Juny des jaars 1828 / is hier de eerste steen gelegd / door Jonkvrouwe A.M.E. Elias.
Binnen een wit geschilderd hek is een tuintje aangelegd waarvan aan de zijkant een eenvoudige pomp staat. Aan de gevel achter de pomp staat de spreuk: "Waar liefde woont gebiedt de Heer zijn zegen". Prachtig zijn vooral de gekoppelde deuren en ramen met roedeverdeling. Het pannendak en de gootlijst verbindt de vier huizenblokjes, maar aan twee zijden is in de hoeken een plaatsje uitgespaard voor de toiletten. De achterste huisjes staan met de achterzijde aan de gedempte Nieuwe Looierssloot, de huidige Fokke Simonszstraat.
In 1941 werd de helft van de woninkjes gemoderniseerd (waarbij de bedsteden werden weggesloopt). Sinds 1968 is het hofje eigendom van de Stichting Studenten Huisvesting en wonen er studenten.
Gebruikte literatuur:
- Alings 1965
- Cardozo e.a. 1977
- Weerheijm e.a. 1979
- Zantkuyl 1973/93: p. 606
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 3608
Adres: Nieuwe Looiersstraat 20-38
Adressen: Nieuwe Looiersstraat 26 A B C;Nieuwe Looiersstraat 28 A B;Nieuwe Looiersstraat 30 A B C;Nieuwe Looiersstraat 32 A B C D;Nieuwe Looiersstraat 34 A B C
Inschrijvingsdatum: 14-07-1970
Redengevende omschrijving: Looiershofje, gesticht in 1829 met gebruikmaking van enkele 17e eeuwse panden; bestaat uit een uit 17e eeuwse huizen verbouwd poortgebouw aan de Nieuwe Looiersstraat (doorgang, gedateerd 1829, in 't huis nr 18, waarboven naamsteen) en drie vleugels met woningen om een binnenplaats (1828/29, gevelstenen); achtergevel aan een door een hek afgesloten erf aan de Fokke Simonszstraat.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: september 2019