Singel 358 
Adres: Singel 358
Oud adres: KK77, wijk 29, klein nr. 434, kadaster F161, verponding 4917
Postcode: 1016AG
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1625±, 1875±
Opdrachtgever: Rembrandts zoon Titus?
(11 afbeeldingen)
Vroeg-17de-eeuws huis werd in de 19de eeuw vergroot waarbij een leugenaar werd aangebracht en een sobere lijstbekroning. Ook werd de gevel bepleisterd. In fries van de puibalk nog 17de-eeuwse elementen: twee Renaissance-koppen en gevelsteen 'In de Vergulde Haringbuys'. Onderpui vaak gewijzigd. Interieur: 17de-eeuwse beschilderingen met vogels op balken en planken in de voorkamer op de 1ste verdieping (ontdekt in 2014, inmiddels weer afgedekt).
Dit 17de-eeuwse woonhuis kreeg in 1875 een nieuwe lijstgevel, maar de gevel is grotendeels nog 17de-eeuws. De gebeeldhouwde koppen in het fries van de onderpui, evenals een gevelsteen met de tekst In de vergulde haring-buys', dateren uit de oorspronkelijke bouwperiode. In 1930 werd de begane grond gewijzigd, waarbij het souterrain werd dichtgegooid. In 1998 werd naar ontwerp van de architect G. Prins een nieuw trappenhuis in het pand gemaakt.
Toen bij een grondige renovatie in 2014 het plafond werd verwijderd van de voorkamer op de eerste verdieping werd op de vloerdelen een beschilderd vogelplafond tussen de balken aangetroffen. De beschildering van een wolkenlucht met diverse vogels beslaat vijf balkvakken vanaf de voorgevel (kennelijk de grootte van de voorkamer in de 17de eeuw). De beschildering is direct op het hout geschilderd en de verflaag lijkt zeer dun (de houtnerf is zichtbaar). De naden tussen de vloerdelen zijn beplakt met papier en de beschildering loopt over het papier door. Dit is een indicatie dat de beschildering niet uit de bouwtijd van het pand dateert, maar later is aangebracht: de naden zijn dan al groter geworden door het krimpen van de vloerdelen. In de periode ca. 1660-1680 komen dergelijke vogelplafonds veel voor in Amsterdam: beschilderingen van een wolkenlucht, waarin diverse, vaak exotische, soms ook inheemse vogels zijn aangebracht. De vogels op dit plafond zijn zeer vakkundig geschilderd, met een vlotte hand. Het is verleidelijk ze toe te schrijven aan Rembrandts zoon Titus, die immers in dit huis heeft gewoond. Titus van Rijn (1641-1668) was het vierde en enig overlevende kind van Rembrandt van Rijn en zijn echtgenote Saskia van Uylenburgh (Rembrandthuis). Titus komt meerdere malen voor als figurant of model in schilderijen en studies van Rembrandt. Hij zou in dit pand in 1668 zijn gestorven. Hij was getrouwd met Magdalena van Loo (ondertrouw 10 februari 1668), de dochter van Anna Huibrechts en de goudsmid Jan van Loo. Titus was als zoon van Rembrandt kunsthandelaar en leidde na Rembrandts failissement diens bedrijf, maar hij staat ook als schilder te boek. Hij was één van de slachtoffers van de pestepidemie die in Amsterdam in 1664 en daarna in 1668 in zijn greep had.
De technische staat van de beschilderingen was zorgelijk, maar er heeft een conserverende restauratie plaats gevonden om de beschilderingen voor het nageslacht te behouden. Des te merkwaardiger was het dat de balken en planken en daarmee ook de beschilderingen inmiddels aan het zicht zijn onttrokken door een verlaagd plafond.
Gebruikte literatuur:
- S.A.C. Dudok van Heel. 'Anna Huibrechts en Rembrandt van Rijn'. Maandblad Amstelodamum 64 (1977): p. 30-33
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5368
Adres: Singel 358
Adressen: Singel 358 A B
Inschrijvingsdatum: 29-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel met puifries (XVIIa), onder rechte lijst, (XIXA).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2020