Singel 132 
Adres: Singel 132
Oud adres: RR12, wijk 30, klein nr. 324, kadaster F555, verponding 5192
Postcode: 1015AG
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1745/1766
Opdrachtgever: sinds 1593 van C.P. Hooft, later van P.C. Hooft
Restauratie: 1963, 1999
(20 afbeeldingen)
Enkel huis, maar wel vier-raamsbreed, met deur in tweede travee, zandstenen gevel, deuromlijsting uit bouwtijd, dubbele stoep met empire-stoepleuning (circa 1800). Interieur: zaal met stucwerkplafond met twee kariatiden en twee atlanten (alle van hout) in de hoeken (circa 1750).
Het huidige uiterlijk, ook het interieur, van dit grachtenhuis kwam tot stand in de jaren 1745-1766. Het voorhuis brandde in 1963 geheel af, op de voorgevel na, waarna het werd herbouwd. Gelukkig bleef het achterhuis bestaan, waardoor het waardevolle interieur van de zaal uit de bouwtijd bewaard bleef. Er kan dus niet meer worden geconstateerd of het huis in de kern nog ouder was. Op dit erf werd in 1593, in de 1ste uitleg van 1585, door Cornelis Pietersz Hooft (1546-1626) een huis gebouwd. Hooft, afkomstig uit een protestantse Zaanse familie, was handelaar in olie, graan en haring aan de Nieuwendijk. In 1569 moest hij Amsterdam ontvluchten vanwege zijn republikeinse sympathieën. In 1578, nadat Amsterdam de zijde van de opstand tegen het Spanjaarden koos, kon hij terugkeren en trouwde met de doopsgezinde Anna Blaeu. Hooft was in 1584 raad in de Vroedschap geworden, vanaf 1588 tot 1610 was hij twaalfmaal burgemeester (in 1588, 1591, 1594, 1596-1597, 1601-1602, 1604-1605, 1607-1608 en 1610), in welke jaren hij een belangrijke rol speelde bij de bouw van de Beurs van Hendrick de Keyser. In de raad gold Hooft als leider van de gematigde tak van libertijnse regenten. Zijn tegenspeler was de orthodox calvinistische Gerrit Jacobsz Witsen. Hooft was een onkreukbare regent. Vondel dichtte: 'Hoe heeft hem Amsteldam ervaeren wiis en simpel: Een hoofd vol kreucken, een geweten sonder rimpel'. Zo bekritiseerde hij zijn collega's Oetgens en Cromhout van grondspeculatie. Hun handelen was volgens Hooft slecht omdat de vrije markt erdoor werd beperkt, maar ook omdat het moreel verwerpelijk was. Het leidde zelfs tot een rechtszaak die door Hooft werd gewonnen, waarna Oetgens en Cromhout uit hun functie werden gezet, alhoewel zij al snel in het stadsbestuur wisten terug te keren.
Zijn zoon Pieter (1581-1647) werd drost te Muiden en was daarna de gastheer van bijeenkomsten van schrijvers en geleerden in het Muiderslot. Vele jaren leidde Hooft, die zich in zijn vrije tijd toelegde op de geschiedenis en op de letterkunde, een uniek gezelschap, waartoe ook Huygens, Barlaeus en Vossius behoorden. Hij streefde naar een geïntegreerde en herleefde Nederlandse cultuur die bekend stond om geleerdheid en eruditie en was daarmee een exponent van de renaissance in Nederland. Hij woonde tussen 1593 en 1610 en tussen 1624 en 1627 in zijn ouderlijk huis op het Singel. Na het overlijden van zijn broer Jacob in 1640 werd het huis gesplitst in een gedeelte aan het Singel en een gedeelte aan de Herengracht en vervolgens verkocht. De nieuwe eigenaar was de koopman Pieter Adriaensz Block, wiens zoon Pieter het huis verkocht aan zijn neef Pieter de Wolff. De doopsgezinde families Block en De Wolff hadden eveneens literaire belangstelling. Agnes Block, getrouwd met een De Wolff, die woonde op de hoek van het Singel en de Warmoesgracht, was een dichteres van naam en bevriend met Vondel.
Gebruikte literatuur:
- I.H. v. E(eeghen). 'Branden bij vorst in januari 1963 en 1684'. Maandblad Amstelodamum 50 (1963): p. 49-53
- Hans Tulleners en Peter Quatfass. Amsterdamse stijlkamers binnen de Singelgracht. Verborgen interieurs van werelderfgoedstad Amsterdam. Amsterdam, 2023: p. 82-83
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5299
Adres: Singel 132
Adressen: Singel 132
Inschrijvingsdatum: 29-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met vierraams zandstenen gevel onder rechte lijst met consoles en triglyfen en met gebeeldhouwde kelderpui en deuromlijsting (XVIIIb), empire stoepleuning.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: september 2023