Amsterdam Monumentenstad

Adres: Weteringschans 126-128
Postcode: 1017XV
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1890
Architect: Z. Deenik & Zn
Opdrachtgever: Z. Deenik & Zn

MIP-nummer: 11884
Functie: Herenhuis (dubbel)
Architect: Deenik, Z. & Zn.
Jaartal: 1890
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 512987
Adres: Weteringschans 126-128
Adressen: Weteringschans 126
Inschrijvingsdatum: 30-09-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding. HERENHUIS, onderdeel van een symmetrisch opgezet dubbel herenhuis in Neo-Renaissancestijl dat in 1890 is ontworpen door Z. Deenik & Zn, tevens opdrachtgever. Het herenhuis is gelegen in de gesloten 19e-eeuwse straatwand van de Weteringschans, die deel uitmaakt van de 19e-eeuwse Singelgrachtzone. De straat kenmerkt zich door bebouwing met soortgelijke welgestelde herenhuizen. Het woonhuis heeft een zeer gaaf bewaard interieur. NB: De bescherming van rijkswege betreft uitsluitend het pand nr. 126. Omschrijving. Herenhuis, rechter pand van een in plattegrond en exterieur volledig symmetrisch opgezet dubbel herenhuis. Het pand telt een souterrain, bel-etage, twee verdiepingen en een zolderverdieping onder een met shingles gedekt afgeknot schilddak. Het dak is voorzien van een door beide panden gedeelde symmetrische dakkapel met opstaande daklijst, in het midden door een siervaas bekroond. Oorspronkelijk in het voorschild tevens een oeil-de-boeuf zoals nog aanwezig bij nr. 128. In de gevels voornamelijk tweeruits schuifvensters, die nog gedeeltelijk voorzien zijn van glas-in-lood in de bovenlichten. Het pand is drie vensterassen breed, met de entreedeur op straatniveau in de linker as. Souterrain en bel-etage zijn met zandsteen blokken bekleed. Het souterrain heeft twee vensters en wordt afgesloten door een zware lijst. De bel-etage heeft twee tweeruits schuiframen. De entreedeur is voorzien van smalle zijlichten en een groot bovenlicht. Deur en deuromlijsting zijn in Neo-Renaissancestijl gedecoreerd. In het metselwerk van de verdiepingen zijn horizontale tegelwerk-banden opgenomen. De eerste verdieping heeft een doorlopende balustrade met een balkon op consoles in de middenas. De hoge schuiframen en de dubbele balkondeur hebben een zware stucwerkomlijsting, de centraalgeplaatste balkondeur wordt hierbij benadrukt door een getoogd timpaan. De tweede verdieping heeft drie schuifvensters voorzien van een eenvoudiger gestuukte omlijsting. Het hoofdgestel voorzien van een rijk versierd fries en een verhoogde kroonlijst. De eenvoudiger uitgevoerde achtergevel heeft ter hoogte van het souterrain drie vensters en een deur in de rechter as. Boven de vensters zijn de oorspronkelijke erkerramen vervangen door grote glasvlakken. Voor het middelste erkerpaneel een Frans balkon. Naast de erker oorspronkelijk een houten trap van tuin naar balkon. Op de verdiepingen gekoppelde vensters. In de rechter as boven de balkondeur vensters van de tussenverdiepingen, waarbij die ter hoogte van het tweede bordes halfrond is afgesloten en voorzien van een glas-in-lood bovenlicht. In het interieur is de opbouw van het huis van souterrain tot en met eerste verdieping in hoge mate in oorspronkelijke staat bewaard gebleven, terwijl de plattegrond van de tweede en zolderverdieping in de loop der tijd is gewijzigd. Op genoemde niveaus is ook de afwerking van de vertrekken en verkeersruimten in Neo-Classicistische en Neo-Renaissancetrant bewaard gebleven. Het huis bevat onder meer een tochtportaal met marmer lambrisering en met wanden uitgevoerd in rustica stucwerk waarboven een rand gedecoreerd met festoenen. Het tochtportaal is afgesloten door een tochtpui met rondboog bovenlicht met in de omlijsting ronde gebrandschilderde glaspaneeltjes. De gangen zijn voorzien van paneeldeuren en bijbehorende gedecoreerde en gehoute deurkozijnen met bekroningen. Het trappenhuis is eveneens voorzien van in blokverband gestuukte wanden en heeft een bordestrap met gedecoreerde trappaal. Ter hoogte van de bordessen toiletten; die bij het eerste bordes gedecoreerd door de kunstschilder en voormalige bewoner Melle. De kamers-en-suite op de bel-etage bestaan uit de ontvangkamer/ voormalige eetkamer aan de achterzijde in Neo-Renaissancetrant, onder meer voorzien van imitatie goudleerbehang boven een lambrizering, een cassetteplafond met lijsten voorzien van papierstuc ornamenten en een zwaar uitgevoerde schoorsteenmantel. De aangrenzende serre aan de achterzijde heeft een stucplafond voorzien van een fijn ovaalormig motief. Het middelste paneel van de serrewand kan verschoven worden, voor de toetreding van licht en lucht tot de woning. De voorkamer in Neo-Lodewijktrant heeft onder meer een stucplafond, een lage lambrisering en een schoorsteenmantel. Op de eerste verdieping een voorkamer, een tussenkamer en een achterkamer voorzien van oorspronkelijke lambriseringen en stucplafonds. Waardering. Woonhuis, rechter helft van een dubbel herenhuis, van algemeen belang vanwege cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als representatief voorbeeld van een koopmanshuis gelegen in een grotendeels in dezelfde tijd bebouwde straatwand van de Weteringschans, uitgevoerd in Neo-Renaissancestijl met een zeer gaaf en zeldzaam interieur uit de late negentiende eeuw, waarin een aantal unieke elementen zoals de rijk gedecoreerde achterkamer op de bel étage. In het pand tevens vroege uitingen van het streven naar 'licht en lucht' in het woonhuis, zoals onder meer het schuifpaneel in de serre en de organisatie van de vertrekken.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]