Amsterdam Monumentenstad

Wachtkamergebouw

Naam: Wachtkamergebouw
Adres: Oudezijds Achterburgwal 235-237
Postcode: 1012DL
Gebouwtype: Liefdadigheid/gezondsheidszorg
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1875
Architect: A.N. Godefroy

(7 afbeeldingen)

Wachtkamergebouw

Onderdeel van het Binnengasthuiscomplex. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

• Coert Peter Krabbe. 'Monumentaal en schilderachtig. De gebouwen van het Binnengasthuis'. Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 134-175
• Wilfred van Leeuwen. 'Op zoek naar neogrec'. Binnenstad 295 (nov./dec. 2019)
• D. de Moulin, I.H. van Eeghen, R. Meischke. Vier eeuwen Amsterdams Binnengasthuis. Drie bijdragen over de Geschiedenis van een gasthuis. Wormer, 1981
• De geschiedenis van het Binnengasthuisterrein en de Oude Turfmarkt. Amsterdam: Drukkerij UvA, 1976
• Naar een plan voor het Binnengasthuisterrein, deel I en 2, Werkgroep Binnengasthuisareaal. Amsterdam, 1980/1981
• J. Schipper. 'De universiteit hersteld de stad'. Ons Amsterdam 28 (1976): p. 162-168
• J. Wagenaar. 'Nonnen, zieken, studenten- en nu ook andere Burgers'. Ons Amsterdam 40 (1988): p. 352-356
• H. van der Zanden. Het Binnengasthuisterrein (waardenstelling). Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1999. Zie: http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/archief/bgterrein/waardestelling-bma-1999.pdf

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13119
Functie: Apotheek/wachtkamer
Architect: Godefroy, A.N. en B. de Greef
Jaartal: 1874-1875
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518304
Adres: Oudezijds Achterburgwal 235-237
Adressen: Oudezijds Achterburgwal 235 ;Oudezijds Achterburgwal 237
Inschrijvingsdatum: 28-06-2004
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van Grimburgwal en Oude Zijds Voorburgwal in 1875 tot stand gekomen gebouw voor twee WACHTKAMERS met ter rechterzijde aangebouwd POORTJE ten behoeve van de stads- en gasthuisapotheek en de polikliniek naar een ontwerp in Neo Hollandse Renaissance uit 1870 van A.N. Godefroy in opdracht van de regenten van Binnen- en Buitengasthuis. Het pand maakt deel uit van het complex Binnengasthuis. N.B. Aan de rechterzijde bevond zich de wachtkamer voor de klanten van de stads- en gasthuisapotheek, aan de linkerzijde die voor de patiënten van de polikliniek. Omschrijving. Op een rechthoekig grondplan en uit baksteen met natuurstenen decoraties opgetrokken gebouw voor twee wachtkamers, bestaan uit één bouwlaag onder een schilddak met pannen. De nok en de hoekkepers zijn aangezet met loodstrippen. Het gebouw staat op een natuurstenen plint en bestaat uit een bouwlaag en een kapverdieping. In het midden van het dak een gepleisterde, deels opengewerkte en volgens klassieke trant vormgegeven torentje voorzien van wijzerplaten en afgesloten door een torenhelm. Aan de onderzijde voorzien van het jaartal 1875, verwijzend naar het bouwjaar. Op beide hoeken van de nok een gemetseld rond torentje. De voorgevel is duidelijk in twee gelijke helften opgedeeld. De ingangen (twee) bevinden zich in de afgeschuinde zijden aan beide uiteinden van de voorgevel en zijn ieder voorzien van een ruitvormig onderverdeeld bovenlicht. De rechthoekige entree-openingen zijn voorzien van een hardstenen omlijsting. Elke wachtkamer is voorzien van een gekoppeld venster met segmentbogen op geblokte lisenen en een eveneens geblokt middenzuiltje. De ramen zijn voorzien van een gietijzeren decoratieve borstwering. De overgang naar de kapverdieping wordt aan de buitenzijde aangegeven door een hardstenen geprofileerde cordonband op sierconsoles. Beide wachtkamers worden afgesloten door een topgevel met oeil-de-boeuf. Het gebouw heeft een verhoogde attiek voorzien van op regelmatige afstand van elkaar geplaatste gepleisterde bekroningen op hardstenen sokkels. De gehele gevel is voorzien van spaarnissen van verschillend formaat en vorm, sluitstenen boven de vensters en cordonlijsten. Ter rechterzijde loopt de architectuur inclusief detailleringen door in poortje met rechthoekige opening tussen geblokte lisenen. Bovenlicht voorzien van zwaar aangezette rondboog. Rechterzijgevel geheel gepleisterd. Waardering. Voormalig gebouw voor twee wachtkamers met ter rechterzijde aangebouwd poortje is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde. Eveneens van belang als onderdeel van het Binnengasthuiscomplex.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]