Damrak 80-81 
Adres: Damrak 80-81
Oud adres: 80: ('t Water) H111, wijk 22, klein nr. 23, kadaster F3732, verponding 2350
81: ('t Water) H110, wijk 22, klein nr. 22, kadaster F3733, verponding 2351
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Art Nouveau
Bouwjaar: 1903-1904
Architect: G. van Arkel
Opdrachtgever: Buitenlandsche Bankvereeniging
(2 afbeeldingen)
Kantoorgebouw in een sobere Art Nouveau-stijl met een natuurstenen gevel met drie ongelijke raamassen met op de middelste een decoratief achthoekig torentje en een erkertje op sierconsoles rechts daarvan. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)
Het in 1904 in opdracht van de ‘Buitenlandsche Bankvereeniging’ voltooide bankgebouw aan het Damrak is ontworpen door architect G. van Arkel. Het gebouw is geheel opgetrokken in natuursteen; de hoofdverdieping en het torentje in hardsteen, de overige verdiepingen in zandsteen. De erker over de eerste verdieping rechts rust op de Moorse bouwkunst geïnspireerde getrapte sierconsoles. De smalle middentravee toont ter hoogte van de kapverdieping een rondboogvormige vensteropening met balkon en aan weerszijden gestileerde waterspuwers. De travee eindigt in een gekanteeld achthoekig torentje met spits. De voorgevel is voorzien van decoratieve elementen, zoals goudkleurige bloemmotieven op hoek- en sluitstenen ter hoogte van de begane grond en onder de vloer van het balkon in de middentravee. Diverse bovendorpels zijn voorzien van gebeitelde siermotieven. Het gebouw is een representatief voorbeeld voor de, in ons land meer in zwang zijnde, sobere Art Nouveau-stijl.
MIP-nummer: 12995
Functie: Bankgebouw
Jaartal: 1903
Bouwstijl: Sobere Art Nouveau
MIP-nummer: 12995
Functie: Bankgebouw
Jaartal: 1903
Bouwstijl: Sobere Art Nouveau
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518425
Adres: Damrak 80-81
Adressen: Damrak 81
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1903-1904 opgetrokken BANKGEBOUW naar een ontwerp in een sobere Art Nouveau-stijl naar een ontwerp van G. Van Arkel in opdracht van de Buitenlandsche Bankvereeniging bij monde van directeur M. Philips. N.B. In 1916 werd de kelder verbouwd en ingericht als safe-deposit. In 1955 werd het pand betrokken door de Arn. Gilissenbank.
Omschrijving. Op een samengestelde plattegrond en geheel in natuursteen opgetrokken bankgebouw bestaande uit een begane grond in hardsteen en drie verdiepingen en een dakverdieping in Franse kalksteen. Het geheel wordt gedekt door een schilddak. De zijkanten van het pand eindigen in een trapgevel waarvan de treden voorzien zijn van dekplaten. De asymmetrische voorgevel toont drie traveeën van verschillende breedte. In de linkertravee bevindt zich de getoogde hoofdingang met smeedijzeren sierhek. De gekoppelde drielichtvensters ter hoogte van de daarboven gelegen drie verdiepingen zijn voorzien van geprofileerde raamstijlen en bovendorpels. Het gekoppelde drielichtvenster op de derde verdieping toont een boogvormig bovenlicht. In de dakverdieping onder de rechte overkragende gootlijst bevindt zich een gekoppeld vierlicht met bovenlichten. De smalle middentravee toont ter hoogte van de kapverdieping een rondboogvormige vensteropening met balkon en aan weerszijden gestileerde waterspuwers. De travee eindigt in een gekanteeld octagonaal torentje met spitsvormige bekroning.
De rechtertravee heeft gelijkstraats een tweede getoogde ingang met bovenlicht. Over de eerste verdieping een erker met bovenliggend plat achter een ijzeren sierborstwering tussen natuurstenen posten. De erker rust op op de Moorse bouwkunst geinspireerde getrapte sierconsoles. Het venster ter hoogte van de derde verdieping toont een groot rondboogvormig bovenlicht tussen gestileerd gebeeldhouwde waterspuwers. De voorgevel is voorzien van decoratieve elementen zoals goudkleurige bloemmotieven op hoek- en sluitstenen ter hoogte van de begane grond en onder de balkonvloer van het balkon in de smalle middentravee. Diverse bovendorpels zijn voorzien van gebeitelde siermotieven.
De linkerzijgevel toont een sierhijsbalk boven twee direct boven elkaar geplaatste rechthoekig gesloten vensters.
Waardering. Bankgebouw van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als exponent van de verandering van het Damrak van een woonstraat in een winkel- en kantoorstraat rond 1900, alsmede van architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld voor de, in ons land meer in zwang zijnde, sobere Art Nouveau-stijl.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2016