Oude Hoogstraat 2 
Het Schipblok
Huisnaam: Het Schipblok
Adres: Oude Hoogstraat 2
Oud adres: B223, wijk 9, klein nr. 22, kadaster G2416, verponding 2345
Postcode: 1012CE
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl:
Traditionalisme
Bouwjaar: 1901-1902
Architect: J. Stuyt en J.Th.J. Cuypers
Opdrachtgever: J.B. van Dijk
(9 afbeeldingen)
Hoekhuis, winkel-woonhuis, met trapgevels in historiserende stijl. De treden van de trapgevel zijn voorzien van natuurstenen dekplaten, de bovenste treden zijn bekroond met gebeeldhouwde leeuwen. Fraaie onderpui. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)
Het opvallende hoekhuis op een belangrijk punt in de binnenstad is een goed voorbeeld van de traditionalistische architectuur uit de vroege 20ste eeuw. De gevels verwijzen naar de renaissance-architectuur van de vroege 17de eeuw. Wij zijn, vanwege de vernieuwing die Berlage rond de eeuwwisseling bracht, niet snel geneigd dit als 'eigentijdse' architectuur op te vatten, maar het betreft een oprechte poging rekening te houden met de context die in de vroege 20ste eeuw juist heel eigentijds was: in de Amsterdamse binnenstad lijkt het alsof de eeuw van het eclecticisme tot 1940 doorloopt. Wenckebach, die nostalgische tekeningen maakte van oud-Amsterdam, beeldt het hoekpand af als een voorbeeld van nieuwbouw die zich goed in het stadsgezicht voegt: "Een gevel, wel in ouden stijl, maar zelf toch fonkelnieuw. Ten overvloede vermeldt de zijkant het bouwjaar." De zijgevel aan de OZ Achterburgwal heeft inderdaad jaartalsierankers, misschien wel het enige voorbeeld van dergelijke sierankers in neorenaissancestijl in Amsterdam.
De fraaie historiserende winkelpui verwijst eveneens naar de vroege 17de eeuw. Op de consoles rusten een balk met een tekst en daarboven nog een gesneden puibalk met de huisnaam, tenslotte nog een gevelsteen van een schip en twee hoofden in cartouches. De tekst luidt: "God heeft den wijn tot medicyn geschonken maer brengt ook pyn scaetlyk fenyn te veel gedronken".
In 2012 was er enige ophef toen het originele voegwerk van de zijgevel onnodig werd vernieuwd. Deze werkzaamheden werden halverwege stilgelegd.
Gebruikte literatuur:
- Theo Rouwhorst. 'Oog voor detail XXIV. Gevelankers'. Binnenstad 240 (juni 2010) [Link]
MIP-nummer: 13128
Functie: Winkel-woonhuis
Architect: Cuypers, J. & J. Stuyt
Jaartal: 1901-1902
Bouwstijl: Neorenaissance XXA historiserend
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518443
Adres: Oude Hoogstraat 2
Adressen: Oude Hoogstraat 2 1,2,3,H
Inschrijvingsdatum: 02-09-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van Oude Hoogstraat en Oudezijds Achterburgwal in 1901-02 tot stand gekomen WINKELWONING naar een ontwerp in Neo-Hollandse Renaissance van J. Stuyt en Jos Th.J. Cuypers in opdracht van J.B. van Dijk bij monde van J.H.H. Rademaker.
N.B. Op de eerste verdieping bevond zich het privé-kantoor.
Omschrijving. Op een vierkante plattegrond tot stand gekomen en in baksteen opgetrokken hoekpand bestaande uit vier bouwlagen onder een zadeldak bedekt met rode pannen. Gevel Oude Hoogstraat. Drie vensterassen breed eindigend in trapgevel. Begane grond met winkelpui. Vensterverdeling door bewerkte houten stijlen. Glas-in-lood bovenlichten. Vensters hebben twee tienruits ramen met zesruits ramen als bovenlichten. Over alle verdiepingen kruisvensters voorzien van natuurstenen onderdorpels en hoek-, aanzet- en sluitstenen eveneens van natuursteen. Treden van de trapgevel voorzien van natuurstenen dekplaten. Bovenste trede bekroond door een gebeeldhouwde leeuw.
Gevel Oudezijds Achterburgwal. Deze gevel heeft een asymmetrische opzet met links een nagenoeg blind deel afgesloten door een trapgevel en rechts een twee traveeën breed deel afgesloten door een rechte lijst. Winkelpui loopt door om de hoek. Hoektravee voorzien van een trapgevel (met op de bovenste trede eveneens een gebeeldhouwde leeuw) waarin venster is geplaatst. In rechtertravee tweede ingang met groot achttienruits bovenlicht. Op de verdiepingen gekoppelde vensters (zie voor beschrijving boven). Tussen tweede en derde verdieping jaartalankers (1902). De achtergevel is eveneens als trapgevel uitgevoerd.
Waardering. In historiserende trant opgetrokken winkelwoonhuis van algemeen belang vanwege architectuurhistorische waarde. Bovendien van situationeel belang wegens de ligging op de hoek van Oude Hoogstraat en Oudezijds Achterburgwal.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: april 2020