Amsterdam Monumentenstad

Weteringschans 10-14

Adres: Weteringschans 10-14
Postcode: 1017SG
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1882-1884
Architect: J. Daverman

(11 afbeeldingen)

Weteringschans 10-14

De huidige Weteringschans maakte deel uit van de 17de-eeuwse verdedigingsgordel van Amsterdam. Na verlies van de militaire functie werd de omwalling in de loop van de 19de eeuw ontmanteld en de Singelgracht - de oorspronkelijke verdedigingsgracht rondom de stad - ‘genormaliseerd’. In 1872 werd de Singelgracht ter hoogte van dit gedeelte van de ‘schans’ tot 30 meter versmald door aanplemping van het water aan de stadzijde. Aanvankelijk bestond het plan om op de nieuw gewonnen grond een overdekte markt voor groenten, bloemen, wild en fruit te bouwen, maar in verband met de bouw van het Rijksmuseum en het daarachter geplande luxe Museumkwartier vond de gemeenteraad dit ongepast. In 1878 werd besloten de grond in publieke veiling te verkopen en te bestemmen voor villabouw met daartussen enige door de gemeente aan te leggen kleine plantsoenen.

Tussen het gebouw van de Vrije Gemeente/thans Paradiso (1879/80, architect G.B. Salm) en het Eerste Weteringplantsoen verrezen in de periode 1878/84 zes kolossale villa’s, waarvan er vier bewaard zijn gebleven. De rijk gedecoreerde villa’s - die overigens voor dubbele bewoning waren ingericht - van links naar rechts genummerd 10-14 (1882/84, J. Daverman), 16-18 (1882, N. Vos), 20-22 (1882, J. Daverman) en 24 (1878/80, P.F. Laarman), zijn opgetrokken in een eclectische bouwstijl met veel aan de Hollandse renaissance ontleende motieven. De asymmetrische in pleister - en metselwerk uitgevoerde opbouwen zijn voorzien van (trap)torentjes, erkers, balkons, balustraden en dakkapellen.

MIP-nummer: 13478
Functie: Villa (driedubbel)
Architect: Daverman, J.
Jaartal: 1882
Bouwstijl: Eclecticisme

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518479
Adres: Weteringschans 10-14
Adressen: Weteringschans 10 ;Weteringschans 12 A B C D;Weteringschans 14 A B C
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Een in 1882-1884 tot stand gekomen drievoudige VILLA met HEK, geheel vrijstaand tussen de Weteringschans en de Singelgracht gelegen in een reeks van vrijstaande gebouwen. In de bouwmassa laten zich de drie samenstellende wooneenheden onderscheiden: Weteringschans nrs. 10 en 12 en 14. Gebouwd naar een ontwerp van J. Daverman in de stijl van het eclecticisme. Gebouwd in opdracht van J.W. Hoffmann en de Gebr. Snuiff. Het hek aan de zijde van de Weteringschans is deels nog oorspronkelijk. De garage aan de westzijde van Weteringschans nr.10 en de bebouwing aan de oever van de Singelgracht nabij Weteringschans nr.14 vallen buiten de bescherming. Omschrijving. Op een rechthoekig grondplan tot stand gekomen drievoudige villa. Het geheel wordt gedekt door een samengesteld dak met rijk omlijste, afgeronde dakkapellen. Het linker-woondeel en het rechter- woondeel worden gedekt door een combinatie van steile dakschilden met leien en een plat dak met geprofileerd lijstwerk; beide hebben verder een toren met spits. Het woondeel in het midden van de bouwmassa wordt gedekt door een zadeldak met leien in Maasdekking. Het geheel bestaat uit een souterrain, bel-étage, verdieping en zolder. De gevels zijn opgebouwd uit rode baksteen afgewisseld met gepleisterde speklagen met een basement van natuursteen. Verder gepleisterde accenten bij zuilen, consoles, diamantkoppen, hoekstenen en hanekammen. Glas-in-lood raamvulling bij bovenlichten. Aan de rechterzijde (NW) van de bouwmassa bevindt zich het deel Weteringschans nr.10. De ingang bevindt zich in de zijgevel en een heeft een rechtopgaande stoep tussen natuurstenen flanken. De oorspronkelijke deur heeft neo- maniëristische stijlkenmerken. De iets naar voren springende travee van de ingang heeft een venster waarboven twee ronde vensteropeningen. De ingangstravee wordt bekroond door een paviljoenachtige bouw met tapse pilasters met guirlandes en Ionische kapitelen. Verder smalle vensters, traliewerk, schelpmotieven, balkon met balustrade en dichte rechthoekige uitbouw over twee bouwlagen. Aan de zijde van de Weteringschans bevinden zich twee vensterassen met op de tweede verdieping smeedijzeren hekken. Een torenachtige arkel markeert de hoek aan de Weteringschans. De arkel wordt onderbouwd door een brede en rijk geornamenteerde console. Verder smalle vensters en aan de bovenzijde een gepleisterde borstwering, open deel met smalle arcade, kroonlijst op consoles en spits met open lantaarn met lijst op klossen en verdere spits. Aan de zijde van de Singelgracht twee vensterassen. Driezijdige erker op de eerste, en een breed venster op de tweede verdieping. Getoogde spaarvelden en pilasters met verbindende guirlandes en kapitelen. Gevelbeëindiging met verspringende kroonlijst. In het midden van de bouwmassa bevindt zich het risalerende deel Weteringschans nr.12. Dit bouwdeel is drie traveeën breed en wordt aan de voor- en achterzijde bekroond met een top, die getypeerd kan worden als een combinate van klok- en halsgevel. Aan weerszijden van het hijsraam in de kop van de gevel bevinden zich nissen met siervazen met schelpmotief, verder lijstwerk, voluten en klauwstukken. Aan de Weteringschans bevindt zich op de tweede verdieping een balkon op consoles met smeedijzeren balkonhek. Boven de derde en vierde verdieping bevinden zich zwaar geprofileerde lijsten. De ingang wordt gevormd door een stoep met vijf treden naar een portiek, waarin zich een deur met maniëristische stijlmotieven bevindt met smeedijzerwerk voor de twee glaspanelen. Smalle vensters aan de rechterzijde van het geveldeel aan de Singelgracht. Aan deze zijde verder erker op de eerste verdieping met pilasters en schilddak; verder gepleisterde hanekammen, band- en lijstwerk. Aan de linkerzijde (ZO) bevindt zich het deel Weteringschans nr.14. Dit bouwdeel heeft twee vensterassen aan de Weteringschans met smeedijzeren hekken voor de deuren op de tweede verdieping. Parallel aan de zijgevel bevindt zich een grote stoep met acht treden. De naar voren springende ingangstravee wordt koepelvormig bekroond. Op de hoek aan de Singelgracht staat een hoge ronde (trap)toren, die naar boven overgaat in een achthoekig deel met daarop een zware sierlijst met bladornament en acht leeuwekoppen als waterspuwers. Hierboven een met leien gedekte spits met zwelling aan de onderzijde en vier kleine kapellen. De toren wordt afgesloten door een achthoekige lantaarn met rondbogen en een peervormige spits. Geveldeel aan de zijde van de Singelgracht heeft driezijdige erker. Kroonlijst waarop hek van balkon van derde verdieping. Getoogde spaarvelden en pilasters met verbindende guirlandes en kapitelen. Tussen de erker en de toren nog een kleine uitbouw met tentdak. Gevelbeëindiging met verspringende kroonlijst. Het sierlijke smeedijzeren hek aan de zijde van de Weteringschans toont bij de toegang naar Weteringschans nr.14 een poort met tekstschild. Waardering. Vrijstaande en rijk gedetailleerde drievoudige villa met hek van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde. Zeldzaam voorbeeld van villabouw binnen de Singelgracht, gelegen tegenover het Rijksmuseum. Van belang vanwege de situering binnen de stedebouwkundige context van het Singelgrachtgebied.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]