Amsterdam Monumentenstad

Singel 36

Huisnaam: Zeevrugt
Adres: Singel 36
Oud adres: SS11, wijk 31, klein nr. 275, kadaster F831, verponding 5308
Postcode: 1015AA
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Lodewijk XV
Bouwjaar: 1763
Opdrachtgever: Tamme IJsbrandsz Beth
Restauratie: 1955/56 (attiek opnieuw gesneden), 2016 (attiek opnieuw gerestaureerd)

(26 afbeeldingen)

Singel 36

Deze lijstgevel in Lodewijk XV-stijl heeft een rechte kroonlijst met trigliefen en de naam Zeevrugt in de lamberkijn onder de lijst. Daarboven bevindt zich een open balustrade met een rijk versierde, gesloten middenverhoging met kuif. In deze middenverhoging is Mercurius afgebeeld met handelsattributen. De god van de handel houdt een geldbuidel vast. Het reliëf is in fraaie kleuren geschilderd, zodat het vanaf de straat goed te zien is. De balustrade en middenverhoging zijn van hout gemaakt en zijn dus gevoelig voor houtrot. In 1955/56 is de middenverhoging grotendeels opnieuw gesneden en in 2016 was opnieuw een restauratie nodig. In de deuromlijsting uit de bouwtijd is in de kuif een driemaster aangebracht.

Het huis is in 1763 gebouwd in opdracht van de reder en scheepsbevrachter Tamme IJsbrandsz Beth (overleden in 1796), gehuwd met Susanna van Sante, de dochter van een mastenmaker. Beth ontleende zijn welvaart aan de overzeese handel, vandaar de huisnaam Zeevrugt en de versieringen in de gevel. Beth had veel last van het opbrengen van schepen door Britse kapers. Hij werd één van de drijvende krachten achter het uitrusten van een vloot onder gezag van schout-bij-nacht Johan Zoutman, wat zou leiden tot de Slag bij de Doggersbank in 1781.

Ook in het interieur zijn taferelen te vinden die met handel en zeevaart te maken. Het stucwerkplafond in de zaal toont in de hoeken attributen van handel en zeevaart.

Gebruikte literatuur:

• Bewaard in het hart, een selectie van 63 Amsterdamse woon- en pakhuizen uit de periode van 1450 tot 1825 gekozen uit een totaal van 650 percelen die tijdens de eerste tien jaar van het gemeentelijk Bureau Monumentenzorg zijn gerestaureerd (1953-1963). Amsterdam, 1965: p. 132
• Dr. I.H. van Eeghen, 'De restauratie van Singel 36'. Maandblad Amstelodamum 59 (nov. 1972): p. 213-216
• Walther Schoonenberg. 'Attiek van Singel 36 gerestaureerd'. Binnenstad 282/283 (juli/augustus/september/oktober 2017)
• Hans Tulleners. Het Singel in Amsterdam. 23 monumenten aan een voormalige verdedigingsgracht. Open Monumentendag 1990. Amsterdam, 1990: p. 23
• H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 149, 519, 529

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5265
Adres: Singel 36
Adressen: Singel 36 A B C D
Inschrijvingsdatum: 29-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel onder triglyfenlijst en gekuifde attiek, met gesneden deuromlijsting, (alles vroeg XVIIIc); deurpartij midden XIX.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]