Rokin 18 
Adres: Rokin 18
Oud adres: E166, wijk 25, klein nr. 120, kadaster F3622, verponding 3096
Postcode: 1012KR
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl:
Hollandse Renaissance
Bouwjaar: 1ste kwart 17de eeuw, 1935
Restauratie: 1935, 1984
(11 afbeeldingen)
Trapgevel met ontlastingsbogen en speklagen, in Hollandse renaissance-stijl, werd in 1935 gereconstrueerd, daarvoor was het een tuitgevel met restanten van een renaissance-gevel. Fries met leeuwenmaskers. Ook de kruiskozijnen werden in 1935 gereconstrueerd.
Dat de restauratie van een oud woonhuis soms tot moeilijke beslissingen leidt, blijkt uit dit 17de-eeuwse winkel/woonhuis met trapgevel. De typisch vroeg-17de-eeuwse trapgevel met ontlastingsbogen met kleine blokjes blijkt uit oude foto's een tuitgevel te hebben gehad, vermoedelijk uit 1868. Toen had het pand ook 19de-eeuwse ramen. Bij de restauratie in 1935 is echter het 17de-eeuws karakter hersteld door de verandering van de tuit- in een trapgevel en de terugkeer van de kruiskozijnen die zo typerend zijn voor 17de-eeuwse gevels. Echter, het is helemaal niet zeker dat het pand in de 17de eeuw een trapgevel had. Ook toen werden al tuitgevels gebouwd (de binnenstad beschikt over minstens twintig 17de-eeuwse tuitgevels). Bij een nieuwe restauratie, ditmaal in 1980, noodzakelijk vanwege de brand in Hotel Polen in 1977 en een aanschrijving van Bouw- en Woningtoezicht, maakt architect G. Prins, nadat was gebleken dat het pand een monument was en niet gesloopt mocht worden, een restauratieplan waarin de toestand van vóór 1935 zou worden hersteld. Dat kreeg echter geen toestemming van Monumentenzorg. De trapgevel en kruiskozijnen uit 1935 moesten blijven bestaan. Het ging hier "om de geschiedenis van de filosofie": behoud van de trapgevel zou behoud van de filosofie zijn die de trapgevel voortbracht. Alhoewel Monumentenzorg tegen reconstructie zou het terugveranderen een nieuwe reconstructie betekenen en dus was het beter de bestaande situatie te handhaven. En zo werd de trapgevel uit 1935 onderdeel van de bouwgeschiedenis van het pand (en staat zelfs als zodanig in het monumentenregister). De onderpui werd teruggebracht in de toestand van 1885, de eiken balklaag kon bij nader onderzoek worden gehandhaafd.
Gebruikte literatuur:
- Jaap van der Veen. 'Renaissance in de twintigste eeuw: Rokin 18.' De Lamp van Diogenes 85 (mei 1984)
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5001
Adres: Rokin 18
Adressen: Rokin 18 A B C D
Inschrijvingsdatum: 23-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met trapgevel, versierd met kleine blokjes (XVIIa).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: oktober 2020