Amsterdam Monumentenstad

Nieuwe Teertuinen 17

Naam: Planciusschool
Adres: Nieuwe Teertuinen 17
Postcode: 1013LV
Gebouwtype: Onderwijs/wetenschap
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Amsterdamse School (invloed)
Bouwjaar: 1916
Architect: Dienst der Publieke Werken (A.A. Kok)

(5 afbeeldingen)

Nieuwe Teertuinen 17

Over de naam van de school is enige verwarring. De school werd officieel de 'Openbare Lagere School nummer 122' genoemd, maar dat was in eerste instantie de school aan Planciusstraat 22, die vanwege de verdubbeling van het spoor naar Haarlem moest worden gesloopt. Ter vervanging van die school werd de Bickersschool aan de Nieuwe Teertuinen gebouwd, voor rekening van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Kort na WO II werd de naam van de Bickersschool gewijzigd in Planciusschool, wat weer de naam was geweest van de school aan de Tweede Breeuwersstraat 2 hoek Nieuwe Teertuinen, die in 1935 was afgebroken. Deze naam staat nu nog in smeedijzeren letters boven de ingang.

Gebruikte literatuur:

• Bickersschool, ontworpen door Ad Grimmon

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 214034
Adres: Nieuwe Teertuinen 17
Adressen: Nieuwe Teertuinen 17 A B C D E F G K L M N P R S
Inschrijvingsdatum: 13-03-2007
Redengevende omschrijving: NIEUWE TEERTUINEN 17 Datum: 10 augustus 2005 Bezoekdatum: 27 juli 2005 Auteur: Miranda Lemmens Architect: A. A. Kok Ontwerp: 1915 Het grote massief ogende bouwwerk werd in 1917 opgericht aan de westzijde van de Nieuwe Teertuinen, op de hoek met de Sloterdijkstraat. Deze hoekligging geeft het pand een beeldbepalende waarde. Het gebouw werd gerealiseerd als Openbare School voor Gewoon Lager Onderwijs en kreeg de naam Planciusschool. Omdat het object nog steeds duidelijk als schoolgebouw herkenbaar is heeft het een grote cultuurhistorische waarde. Het ontwerp voor deze gangschool werd geleverd door architect A. A. Kok (1881-1951) die in 1915 bij Publieke Werken in dienst kwam. Vanaf 1920 ging hij weer zelfstandig werken en vanaf dan tot zijn dood zou hij nog veel ontwerpen. Dit schoolgebouw is dan ook van belang als onderdeel van het oeuvre van deze architect. Het bouwwerk telt boven begane grond twee verdiepingen en is ter plaatse van het trappenhuis rechts iets hoger uitgebouwd. Het risaliet rechts in de gevel benadrukt dit trappenhuis en de ingangspartij van de school. Het bakstenen metselwerk is verlevendigd met siermetselwerk in de bovenste bouwlaag en lijsten en accenten van sierbeton. In de plint zijn granieten banden verwerkt die ook doorlopen in de plint van het uit één bouwlaag bestaande aanbouwtje links, en de ommuring van de speelplaats aan de Sloterdijkstraat. Door de regelmatige vensterverdeling en de strakke belijning van de gevel krijgt het bouwwerk een strenge en gestileerde uitstraling. In het risaliet is een imposante sterk verticaal werkende vensterpartij aangebracht. Alle vensterinvullingen zijn oorspronkelijke en ook de invulling en detaillering van de hoofdingang is ongewijzigd. Zo is het oorspronkelijke hekwerk voor de ingang met het stadswapen van Amsterdam nog aanwezig, net als de originele deuren. Boven de ingang het in siersmeedwerk uitgevoerd ornament met de naam van de school: "Openbare School voor Gewoon Lager Onderwijs Planciusschool". Rechts van de ingang hangt een op dezelfde wijze uitgevoerd smeedijzeren ornament met het jaartal: "1916". De gevel aan de zijde van de Sloterdijkstraat is op dezelfde manier vormgegeven als de voorgevel. De detaillering van de voorgevel komt hier terug en ook het strakke ritme van de vensters is hier duidelijk aanwezig. Het voormalige schoolgebouw is van architectuurhistorische waarde vanwege de gaafheid van de gevels en de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp. Het is een goed voorbeeld van de vroeg twintigste-eeuwse sobere baksteenarchitectuur die in die tijd veelvuldig werd toegepast door de Dienst Publieke Werken. Bronnen Gemeentearchief Amsterdam, Beeldbank en Pandenarchief

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]