Amsterdam Monumentenstad

Adres: Plantage Parklaan 9
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel

Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 200417
Adres: Plantage Parklaan 9
Adressen: Plantage Parklaan 9 ,1,2,H
Inschrijvingsdatum: 22-10-1996
Redengevende omschrijving: Inleiding Een verzoek is binnengekomen van de eigenaar en de Plantage Weesperbuurtvereniging het pand Plantage parklaan 9 te beschermen. Het pand is door de commissie Dooyes geïnventariseerd als architectonisch waardevol ‘in de totale verschijning en in alle onderdelen’. Een verzoek voor de bouw is in 1879 gericht aan de gemeente, in 1880 was de bouw gereed. De tekststeen wijst op de eerste (of een van de eerste) bewoner, de Nobelprijswinnaar Hugo de Vries die er verbleef tot 1916. Hij liet het huis verbouwen in 1891. In 1918 was er op de zolder de Berliner Blousenfabrik v/h Frischmann & Co gevestigd. In 1930 liet de Joodse vereniging ‘Beisjisraeil’ (Joods Jeugdwerk) het pand verbouwen als clubgebouw. Gedurende WO II waren er veel joodse kinderen ondergedoken, nadat zij uit de Hollandse Schouwburg waren gered. Van 1948 tot 1976 bleef het gebouw in joods bezit, als kantoor van de Nederlands Israëlisch Synagoge. De gevelsteen met hebreeuwse letters herinnert aan de joodse bewoners. (helaas niet meer zichtbaar door het huidige firmabord). Plantage Parklaan De Plantage Parklaan vormt de grens van de Plantage-buurt en wordt doorsneden door de Plantage Middenlaan. De bebouwing aan deze zijde ligt gesitueerd tegenover de Hortus en kenmerkt zich door een gevarieerde bebouwing, voornamelijk in baksteen opgetrokken met sterk eclectische stijlkenmerken. De hoekbebouwing aan de Plantage Middenlaan, ooit een zeer bijzonder statig woonhuis met smalle groenstroken aan de straatzijden, is helaas recentelijk gesloopt, evenals het aangrenzende pand aan de Plantage Parklaan. Naast een onbeduidend pand uit de jaren ’90 van de vorige eeuw staat het voormalige woonhuis van Hugo de Vries, geflankeerd door een hoog, statig breed woonhuis in eclectische stijl ontworpen. Beschrijving Het pand bestaat uit een vier venster-brede gevel, waarnaast een apart travee als toegang is gesitueerd met een afwijkende gevelindeling. De strakke gevelindeling bestaat uit een begane grond met hoge rechthoekige ramen met een klassieke omtimmering. Op de verdieping zijn de ramen voorzien van een open borstwering met balusters en een omtimmering met gestucte frontons erboven. In deze frontons bevinden zich in de middelste twee kleine gestileerde uiltjes. Het raam in het smalle zijtravee is identiek uitgevoerd. De tweede verdieping heeft eveneens rechthoekige vensters, die sober zijn uitgevoerd. Het pand wordt afgesloten door een eenvoudige lijstgevel. De gevel is niet oorspronkelijk. Het inwendige trappenhuis werd in 1891 verplaatst naar het zijtravee. Een tweede ingrijpende verbouwing behelsde de uitbreiding met een verdieping, ten koste van de mezzanino en het hoge schilddak. Het trappenhuis in het zijtravee werd doorgetrokken. De toegangsdeur is in 1930 vernieuwd, de luifel toegevoegd, evenals het glas in lood erboven. Architectuurhistorische waarde Het huis heeft een architectuurhistorische waarde en een maatschappelijk historische waarde.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]