Amsterdam Monumentenstad

Dam 8

Naam: Reisbureau der Staatsspoorwegen
Adres: Dam 8
Oud adres: E203, wijk 7, klein nr. 25, kadaster G190, verponding 1605
Postcode: 1012NP
Gebouwtype: Woon/bedrijfspand
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1912
Architect: K.P.C. de Bazel
Opdrachtgever: Staatsspoorwegen

(8 afbeeldingen)

Dam 8

Architect Karel Petrus Cornelis de Bazel (1869-1923) ontwierp dit hoekpand in opdracht van de Staatsspoorwegen. Het diende als het 'Reisbureau der Staatsspoorwegen', zoals op de dakrand is te lezen. Het rood-wit horizontaal gestreepte muurwerk is typerend voor architect K.P.C. de Bazel (zie ook gebouw De Bazel in de Vijzelstraat). De Bazel heeft ook het ontwerp gemaakt voor het meubilair dat in het pand nog aanwezig is. Dat werd in die tijd veel door architecten gedaan. We spreken van een 'Gesamtkunstwerk' wanneer niet alleen het gebouw, maar ook de hele inrichting, inclusief de meubelen, in dezelfde stijl is ontworpen.

De Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen, kortweg Staatsspoorwegen (SS) was een particulier bedrijf dat in 1863 in Den Haag werd opgericht om de spoorlijnen te exploiteren die door de Staat der Nederlanden werden aangelegd. Naast de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) was SS de grootste spoorwegmaatschappij in Nederland. In 1917 werd samen met de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij de belangenmaatschap Nederlandse Spoorwegen (NS) opgericht. Dit mondde uit in een fusie en de oprichting van de N.V. Nederlandsche Spoorwegen op 1 januari 1938.

Het Nieuwe Instituut in Rotterdam (het vroegere Nederlands Architectuur Instituut) wordt het archief van De Basel bewaard, waaronder de ontwerptekeningen van het Reisbureau der Staatsspoorwegen op de Dam. De eerste ontwerpen dateren van 1912 (er zijn eerdere alternatieve ontwerpen bewaard gebleven). In 1915 was het pand voltooid. Behalve de definitieve ontwerpen zijn ook enkele alternatieve ontwerpen bewaard gebleven. Op de begane grond van het pand is de winkel van de Staatsspoorweg gevestigd en op de 1ste etage de reiswinkel. In het bovenste gedeelte van het pand bevindt zich een woning. Bij deze eerste twee ontwerpen was op de 3de etage een vergaderkamer geplaatst, maar in het uiteindelijke ontwerp zijn twee bouwlagen voor het bedrijf gereserveerd en de drie overige voor het woonhuis.

MIP-nummer: 10333
Functie: Winkel
Architect: Bazel, K.P.C. de
Jaartal: 1913
Bouwstijl: Stijl van de Bazel

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 854
Adres: Dam 8
Adressen: Dam 8 ;Dam 10
Inschrijvingsdatum: 03-09-1981
Redengevende omschrijving: Hoekhuis, in 1913 door K.P.C. de Bazel opgetrokken in enigszins traditionele vorm, met voor hem karakteristiek horizontaal gestreept muurwerk.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]