Amsterdam Monumentenstad

Lindengracht 206-220

Adres: Lindengracht 206-220
Oud adres: 206: QQ255, wijk 51, klein nr. 67, kadaster D2498, verponding 178
210: QQ257, wijk 51, klein nr. 68, kadaster D2500
212: QQ258, wijk 51, klein nr. 69, kadaster D2501, verponding 182
Postcode: 1015KL
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1896
Architect: J.E. van der Pek

(15 afbeeldingen)

Lindengracht 206-220

Dit complex is een voorbeeld van filantropische woningbouw ter vervanging van krotten en gangen. Architect Van der Pek bouwde het complex in opdracht van de Bouwonderneming De Jordaan (een initiatief van de gegoede dames Helene Mercier en Louise Went), Op dit deel van de Lindengracht waren niet alleen de huizen aan de gracht overbevolkt maar ook de terreinen daarachter, ontsloten met gangen. Van der Pek ontwierp op 8 kavels (een terrein van 44 bij 4 meter tussen de Lindengracht 206-234 en de Goudsbloemstraat 125-145) een groot complex arbeiderswoningen, zoveel mogelijk bedoeld voor de oorspronkelijke bewoners, die de gebruikelijke lage huren moesten gaan betalen. Op het terrein waren 131 woningen die werden vervangen door 92 woningen, in twee rijen keurig geordend en tussen de twee rijen woningen lag een ruime binnenplaats. Het waren nog de gebruikelijke alkoofwoningen (rug-aan-rug-woningen: bedsteden in alkoven tegen elkaar). Toch was het een verbetering want de oude woningen waren gem. 14 m2 groot en laag (91 van de 131 waren lager dan 2,5 m) en donker. In de Lindengracht waren het ruimere twee-kamer-woningen, aan de Goudsbloemstraat 125-139 één-kamerwoningen. Op de begane grond winkels, op de zolders pakhuisruimte. De woningen bestaan nog steeds en zijn in 1999 op de Rijksmonumentenlijst geplaatst. Wel zijn ze intern verbouwd. Er zijn geen alkoven en bedsteden meer. Aardig detail is dat architect Van der Pek en initiatiefnemer Louise Went in 1901 trouwden.

MIP-nummer: 12762
Functie: Woonhuizen-winkels
Architect: Pek, J.F. van der
Jaartal: 1896
Bouwstijl: Traditioneel bouwen chaletinvloed in detaillering kap

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518316
Adres: Lindengracht 206-220
Adressen: Lindengracht 206 2,3,H;Lindengracht 208 1,2,3,H;Lindengracht 210 1,2,3,H;Lindengracht 212 1,2,3,H;Lindengracht 214 1,2,3,H;Lindengracht 216 1,2,3,H;Lindengracht 218 1,2,3,H;Lindengracht 220 1,2,3
Inschrijvingsdatum: 15-04-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding. Bouwblok behorend tot het Jordaancomplex uit 1896 naar ontwerp van J.E. van der Pek aan de Lindengracht. Omschrijving. In oorsprong op een rechthoekige plattegrond tot stand gekomen blok van vijf bouwlagen met bedrijfs- en winkelruimten op de begane grond, bovenwoningen en pakhuisruimten op zolder. Het blok is opgetrokken in roodbruine baksteen en laat zich verdelen in acht te onderscheiden bouwdelen, elk drie traveeën breed, die gespiegeld zijn ingedeeld en bestaan uit vier wooneenheden. Zowel de twee bouwdelen op de hoeken zijn iets hoger opgetrokken en worden met een plat dak afgesloten. Het middendeel, bestaande uit vier bouwdelen, wordt afgesloten door een afgeplat zadeldak. Op de begane grond in oorsprong rijen grote etalageruiten met zowel boven als onder in het kozijn een serie geblokte uitsparingen. Links of rechts van de etalageruit een eenvoudige houten toegangsdeur met eenvoudig rechthoekig bovenlicht. Op de begane grond in de middenpartijen per vier gekoppelde toegangsdeuren. Boven het geheel een latei met daarin een geprofileerd tekst- en symboolfries met een beroepsaanduiding. Achtereenvolgens: in den metselaer, in den timmerman, in den schilder, in den smid, in den stucadoor, in den loodgieter, in den grondwerker, in den steenhouwer. Verder in dit fries steeds vier afbeeldingen van werktuigen verbonden aan het vermelde beroep en enkele decoratieve panelen. Boven het fries een lekdorpel uit geglazuurde stenen. Op de bovengelegen verdiepingen heeft ieder bouwdeel drie series van drie vensters. Alle vensters hebben benedendorpels en gemetselde ontspanningsbogen. Tussen deze vensters enkele banden van vermetselde gele baksteen. Verder muurankers en enkele vierkante accenten in gele baksteen. Op de bovenste verdieping, die als pakhuisruimte werd ontworpen, hebben hebben de twee bouwdelen op de hoeken elk een centraal, getoogd hijsluik met dubbele houten kleine deuren met kleine bovenlichten in de deuren. Aan weerszijden van deze hijsluiken bevindt zich een getoogd venster met roedenverdeling. De vier bouwdelen in het midden van de gevelwand hebben op het niveau van de bovenste bouwlaag een identiek hijsluik in een dakkapel die door de daklijst breekt. De aanzetten tot deze dakapel in de vorm van zich versterkende muurdammen begint aan weerszijden van het middelste raam van de vierde bouwlaag. In deze dakkapel enige gemetselde profileringen. Het fries van het middendeel bestaat uit gemetselde profileringen. Verder nog enkele accenten bij de hemelwaterafvoeren. Opvallend is de ver uitkragende dakoverstek van de twee hoekbouwdelen alsmede bij de vier dakkapellen in het midden. Hier zien wij houten korbeelstukken op kleine gemetselde kraagstenen en gootklossen waaronder consoles met profiel. De uiteinden van de gootklossen hebben een te onderscheiden gelaatsuitdrukking als ornament meegekregen. Daklijst van de dakkapellen vormt uiteindelijk ook de daklijst van het schuinoplopende dakschild. Waardering. Blok met bedrijfs- en winkelruimten en etagewoningen van algemeen belang wegens architectuur-, cultuur en sociaalhistorische waarde. Tevens van typologische waarde. Van belang als onderdeel van het Jordaancomplex Lindengracht/Goudsbloemstraat.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]