Amsterdam Monumentenstad

Utrechtsestraat 30

Adres: Utrechtsestraat 30
Oud adres: Y307, wijk 59, klein nr. 16, kadaster I4399, verponding 5526
Postcode: 1017VN
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1894, 1922
Architect: G. van Arkel

(5 afbeeldingen)

Utrechtsestraat 30

In hetzelfde jaar dat G. van Arkel het pand aan de Keizersgracht 766 ontwierp, bouwde hij ook dit winkel/woonhuis voor H. Brückmann. In onderscheid met het in stijl van de Jugendstil of Nieuwe Kunst ontworpen huis aan de gracht vertoont het ontwerp van het pand aan de Utrechtsestraat nog een mengeling van neo-stijlen: neogotiek en neorenaissance.

De sterk beeldbepalende gevel is opgetrokken in baksteen met ruim gebruik van natuursteen. De onderpui en de etalage werden in 1922 veranderd; de etalage heeft een sterk geleed bovenlicht met glas-in-lood raamvulling. Aan weerszijden van de winkelpui staat, boven de donkere hardstenen afdelplaten, een tot de puilijst doorlopend rijk bewerkt element, bestaande uit rol - en bandwerk met cartouche, een bewerkte halfzuil met kapiteel op een console, een wapenschild en geometrische motieven. Op de muurdammen tussen de vensters van de eerste verdieping bevinden zich tussen speklagen geklemde gevelstenen met een portret in een rond cartouche. Merk ook het fraaie smeedijzerwerk op, zoals de hijsankers met drakenkoppen.

MIP-nummer: 12385
Functie: Winkel-bewoning
Architect: Arkel, G. van
Jaartal: 1894
Bouwstijl: Mengeling van neogotiek en neorenaissance

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518371
Adres: Utrechtsestraat 30
Adressen: Utrechtsestraat 30 1,2,H
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Een in 1894 van een nieuwe voorgevel voorzien WINKELWOONHUIS, gebouwd in opdracht van H. Brückmann. Architect was G. van Arkel. Ontworpen in een gemengde stijl met invloeden van de neo-gotiek en de neo-renaissance. NB. Eerdere verbouwing in 1875 door W (?) Hamer. In 1922 werd in opdracht van mevrouw Brückmann de onderpui en etalage gewijzigd. Omschrijving. Winkelwoonhuis ontworpen op een rechthoekig grondplan, met drie bouwlagen: begane grond, twee verdiepingen en een kap. De voorgevel is opgebouwd uit vermetselde baksteen, afgewisseld door natuursteen. Het geheel wordt gedekt door een samengesteld dak bestaande uit een schuinoplopend deel en een plat deel. Aan de zijgevels oplopende rijen dekplaten op posten als bij trapgevel. Boven de kroonlijst van de gevelbeëindiging van de voorgevel in het midden de rijk gedecoreerde opbouw van de dakkapel. Temidden van uitkragend natuurstenen bandwerk een verdiept geplaatst venster met roedenverdeling. Serie van vier kleine openingen daarboven. Natuurstenen geprofileerde lijsten. Gemetselde deel met speklagen. Bolvormige ornamenten op de hoeken. Hijsbalk met sierlijke ijzeren armen. Natuurstenen afdekking waarna kleinere versie van het eerdere deel. Afsluiting met fronton met stijl. Aan weerszijden van deze dakkapel een eenvoudig halfrond afgesloten venster omgeven door een breed met speklagen afgewisseld gemetseld kader. Afgesloten door een natuurstenen lijst met opgezette ornamenten. Op de hoeken van de kroonlijst van de voorgevel een natuurstenen post met profileringen en afdekking. Op het niveau van de begane grond boven een donkere hardstenen plint een brede etalage met kwartronde zijruiten. Etalage heeft metalen roeden. Aan weerszijden van de etalage een toegangspartij met met betegelde lambrizering en wandbekleding. De uiterste zijden van dit deel van de gevel tonen een smalle donkere hardstenen liseen met basement en sluitsteen. Hierop staat een tot de cordonlijst doorlopend rijk bewerkt element. Onderdelen hiervan zijn sokkel, band- en rolwerk met cartouche, console waarop bewerkte halfzuil, kapiteel, wapenschild en geometrische motieven. Boven de ruit van de etalage een afscheiding waarboven een sterk geleed bovenlicht met glas-in-lood raamvulling. Bovendorpel van de winkelpui met brede profielbalk waarop uitkragende cordonlijst. Op de hoeken een verdere voorsprong van deze lijst. Onder deze voorsprong een console met noppen. Op het niveau van de verdieping toont de voorgevel drie vensters. Elk venster heeft een draairaam, natuurstenen benedendorpel en boven het geprofileerde kalf een dubbel getoogd bovenlicht met glas-in-lood raamvulling. Aan weerszijden van deze gekoppelde bovenlichten kleine fantasie-pilaster op sokkelplaat met geornamenteerde console. De toging van de bovenlichten wordt onderbroken door een ornament. Deze ornamenten en de fantasie-pilasters dragen per venster een kroonlijst. Aan de zijden van de gevel een risalerende muurdam. Op de voorsprongen van de cordonlijst een kleine sokkel met ronde panelen, hierop een afdekking met vaas met ogen, nodus en piron. Op de muurdelen tussen de vensters een tussen speklagen geklemde gevelsteen met portret in ronde cartouche. Op het niveau van de verdere verdieping bevinden zich boven de eerdergenoemde kroonlijsten van de vensterpartijen de natuurstenen borstweringen van de drie vensters van deze verdieping. Aan weerszijden van deze weringen een post met boven lijstwerk een gotische hogel of kleine gestileerde kruisbloem. In de wering een serie van vier panelen met gotiserende beeindiging met floraal ornament. Vensters met draairaam. Boven het geprofileerde kalf telkens een dubbel bovenlicht bestaande uit twee vierkante ramen. Scheidende natuurstenen post op klein basement. Hierboven een natuurstenen veld met onderbroken toging en profilering. Aan weerszijden van deze gekoppelde bovenlichten elk een klein fantasie-pilaster op sokkelplaat met geornamenteerde console. Ook deze pilasters dragen weer een kleine kroonlijst boven de afzonderlijke vensters. Boven deze drie kleine kroonlijsten een zone met gemetselde delen afgewisseld met gedrongen natuurstenen posten en gevelstenen met ronde verdieping. De afwisselend uit gemetselde delen en speklagen opgebouwde muurdammen aan de zijden van de gevel eindigen onder de kroonlijst van de gevelbeëindiging in een natuurstenen element bestaande uit een console, pilaster of halfzuil en bewerkte en geornamenteerde opzet. Boven het linker- en rechtervenster een sierlijke ijzeren hijsbalk. Hierboven een ijzeren element bestaande uit rondgebogen en deels getordeerde staven. Waardering. Winkelwoonhuis van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde. Verder van belang vanwege de typologische waarde. Gevel goed bewaard gebleven. Sterk beeldbepalend.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]