Korte Prinsengracht 7 
Adres: Korte Prinsengracht 7
Oud adres: TT101, wijk 52, klein nr. 28, kadaster D6272, verponding 1548
Postcode: 1013GN
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Klokgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XV
Bouwjaar: 1653, 1750±
Opdrachtgever: Pieter Cornelisz. (1653)
Eigendom: Stadsherstel 1959
Restauratie: 1966
(16 afbeeldingen)
Huis als buurhuizen uit 1653 (zie 17de-eeuwse raamverdeling met pilasters, is geweest als buurpand Korte Prinsengracht 9), in de 18de eeuw voorzien van een nieuwe topgevel, een klokgevel met gebogen lijstvormig fronton met kuif, houten onderpui uit dezelfde bouwperiode als de topgevel. Interieur: groot stucplafond in de opkamer met een uitbeelding van de Val van Icarus en de vier winden.
De huizen Korte Prinsengracht 5, 7, 9 en 11 zijn vermoedelijk gebouwd door metselaar en steenkoper Pieter Cornelisz. In 1652 bouwde hij Haarlemmer Houttuinen 63 (voor zichzelf), waarschijnlijk ook nr. 65 en het hoekpand Korte Prinsengracht 5. In 1653 ging hij verder en bouwde Korte Prinsengracht 7, 9 en 11. Vermoedelijk zullen deze drie huizen dezelfde halsgevel hebben gehad als nr. 9 nog heeft.
Het 17de-eeuwse huis werd halverwege de 18de eeuw verbouwd. Zo verscheen een nieuwe voorgevel, een klokgevel in de Amsterdamse Lodewijk XV-stijl. Ook inwendig werd het pand gemoderniseerd. Het 17de-eeuwse hoge voorhuis bleef bestaan maar de opkamer op de insteekverdieping kreeg een stucwerkplafond, zo groot dat je dat niet verwacht in zo'n lage kamer. Het plafond toont een bekend verhaal uit de klassieke mythologie: de Val van Icarus. Omdat Icarus en zijn vader Daedalus door koning Minos gevangen worden gehouden op Kreta, bedenkt Daedalus een manier om te ontsnappen: hij bouwt vleugels van een houten raamwerk, bezet met veren in een boog vastgezet met was. Omdat de was kan smelten, waarschuwt Daedalus Icarus om niet te hoog en dicht bij de zon te vliegen, maar ook niet te laag, omdat de vleugels te zwaar zouden worden van het zeewater. In zijn enthousiasme wordt Icarus echter roekeloos; hij vliegt te hoog zodat de was toch smelt en hij stort neer in de Egeïsche Zee. Het verhaal is een parabel voor overmoed of hoogmoed en de fatale gevolgen daarvan. De opdrachtgever zal er zeker zelf ook een bijzonder betekenis aan hebben gegeven.
Het pand is verdeeld in beneden- en bovenwoningen (zie het tweetal deuren in de houten onderpui: de linkerdeur is de toegang voor de boven-, de rechter voor de benedenwoning). De spiltrap op de gebruikelijke plaats in het 17de-eeuwse huis wordt gedeeld door de beneden- en bovenwoningen: de spil van deze spiltrap loopt door alle woningen heen.
Gebruikte literatuur:
- Algemeen Handelsblad, 8 februari 1964
- H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 347
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4692
Adres: Korte Prinsengracht 7
Adressen: Korte Prinsengracht 7 1,2,H
Inschrijvingsdatum: 15-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met pilastergevel (midden XVII, gewijzigd XVIIIc) onder klokvormige top en met geblokte pui (beide XVIIIc).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: mei 2017
