Prinsengracht 336-342 
Adres: Prinsengracht 336-342
Oud adres: 336: HH266, wijk 34, klein nr. 641, kadaster E2517, verponding 6336
340: HH267, wijk 34, klein nr. 642, kadaster E2518, verponding 6335
342: HH268, wijk 34, klein nr. 643, kadaster E2519, verponding 6334
Postcode: 1016HZ
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1662±, 19de eeuw
(13 afbeeldingen)
17de-eeuwse dwarshuisjes, verbouwd in de 19de eeuw, nr. 336-338 meer veranderd dan nr. 340-342. Rechter huisjes (nr. 336-338) met een gevel die grotendeels vroeg-19de-eeuws is met grote ramen. Deuromlijsting van nr. 336 in Empire (circa 1800), frontale stoepen. Linker huisjes (nr. 340-342) heeft een ingangspartij met drie deuren, waarvan de middelste naar bovenwoningen leidt met daarvoor een dubbele stoep met twee gedraaide opgangen (zeldzaam). Tussen de huizen bevindt zich een poortje.
Deze in de kern 17de-eeuwse huizen hebben een doorgang die in de 17de eeuw leidde naar een binnenterrein waar zich het beroemde Oude Doolhof bevond, een pretpark dat een doolhofttuin had met een prieel in het midden. Het heeft bestaan van ca. 1620 tot 1862. Het doolhof verschafte ook ander vermaak. Zo werd er ook muziek gemaakt om vertoningen aan te kondigen. Die werden gehouden op een plat dak van de herberg aan de Prinsengracht. Halverwege de 17de eeuw, rond 1662, werden de gebouwen aan de Prinsengracht gesloopt en vervangen door de huidige gebouwen. Het platte dak werd toen verplaatst naar het gebouw op de hoek van de Prinsengracht en de Looiersgracht. De beeldengroep David en Goliath, toegeschreven aan Albertus Jansz Vinckenbrinck (1604/05-1664), in het Amsterdam Museum is van het doolhof afkomstig, evenals enkele andere curiosa die in het doolhof werden bewaard. In 1662 werden deze geplaatst in een nieuw gebouw waarvoor een deel van de tuin was opgeofferd.
Op een prent uit 1770 is te zien dat het inmiddels verhoogde hoekhuis (Prinsengracht 334) nog steeds een plat dak met balustrade had, maar het is niet bekend dat er toch nog voorstellingen werden gegeven. In 1629 waren deze aan banden gelegd, want door de grote toeloop ontstonden er ongeregeldheden. In 1862 werd het Oude Doolhof opgeheven.
Er was ook het Nieuwe Doolhof, dat kort voor 1629 was gesticht op een aangrenzend terrein aan de Looiersgracht en in 1649 verhuisde naar Rozengracht 147-181.
Gebruikte literatuur:
- Marianne Eisma. 'David, Goliath en de schilddrager'. Ons Amsterdam 46 (1994): p. 254-258
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4557
Adres: Prinsengracht 336-342
Adressen: Prinsengracht 336 ;Prinsengracht 338
Inschrijvingsdatum: 08-09-1970
Redengevende omschrijving: (336-338) Laag dwarshuis met twee woningen. Gevel onder rechte lijst (XIXa). Empire deuromlijstingen.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4558
Adres: Prinsengracht 336-342
Adressen: Prinsengracht 340 ;Prinsengracht 342
Inschrijvingsdatum: 08-09-1970
Redengevende omschrijving: (340-342) Laag dwarshuis met twee woningen. Gevel onder rechte lijst (midden XVII).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: april 2020
