Amsterdam Monumentenstad

Sint Annenstraat 12 direct na restauratie

Rolwerkgevels worden gebouwd in de stijl van de vroege renaissance in de trant van Vredeman de Vries. Rolwerkgevels hebben rolornamenten als gevelafsluiting, meestal langs een trap- of tuitgevel. Rolornamenten zijn S- of C-vormige motieven langs de geveltop. Het laatste nog bestaande woonhuis in vroege renaissance, Sint Annenstraat 12 (1565), heeft een rolwerkgevel. Het bovenste gedeelte is gereconstrueerd (door Stadsherstel).

Op vroege voorbeelden van de Amsterdamse renaissance in de trant van Hendrick de Keyser, de zgn. stadsstijl, komen ook nog rolornamenten voor. Voorbeelden: Singel 140-142 (de Dolphijn, ±1600), de zuidelijke binnenplaatsgevel van het Oost-Indisch Huis, Oude Hoogstraat 24 (1606) en het voormalig Militiegebouw of Bushuis, Singel 423 (1606). Het is een periode waarin de Amsterdamse architectuur sterk wordt beïnvloed door de Vlaamse architectuur. Vredeman de Vries (Leeuwarden, 1527 - Hamburg, 1609, alhoewel afkomstig uit Leeuwarden, was tot 1585 in Vlaanderen werkzaam, waarna hij naar Duitsland vertrok. Hij introduceerde de Italiaanse bouwstijl ten noorden van de Alpen. De Vredeman de Vries-gevels maken dan volop gebruik van klassieke onderdelen zoals pilasters, lijsten, frontons, e.d. Van de Vlaamse woonhuisgevels in Amsterdam is slechts één voorbeeld bewaard gebleven, maar we zien zijn invloed ook in de vroege architectuur van Hendrick de Keyser.