Singel 292 
Adres: Singel 292
Oud adres: KK7, wijk 29, klein nr. 400, kadaster F277, verponding 4847
Postcode: 1016AD
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 17de eeuw, 1730±
Opdrachtgever: mr. Jan Trip (±1730)
(23 afbeeldingen)
Fraaie, rechte lijstgevel in Lodewijk XIV-stijl met vier consoles en raampjes, daarboven gekuifde attiek: attiek met dichte balustrade en rijke, kleine middenverhoging, hoekvazen, hoekschoorstenen, twee hijsbalken, empire vensters ca. 1800. Fraaie oorspronkelijk deuromlijsting met bovenlicht, stoep met flesbalusters. Cordonband met natuurstenen panelen. Het huis had een breed achterhuis en een achtererf aan Herengracht 255A (nu Rembrandthotel waarvan ook Singel 288, 290 en 294 deel uitmaken). In 1787 woonde hier burgemeester Joachim Rendorp (op 29 mei 1787 werd zijn huis geplunderd).
Singel 292 is een heus burgemeestershuis, want er hebben maar liefst twee burgervaders gewoond: mr. Jan Trip (1664-1732), benoemd tot burgemeester in 1707, en mr. Joachim Rendorp (1728-1792), benoemd in 1781. Het stond vlakbij het voormalige stadhuis aan de Dam. Het is in oorsprong een 17de-eeuws huis dat in ca. 1740 werd verbouwd. Het heeft een fraaie lijstgevel met een kroonlijst met consoles en een attiek met middenverhoging met kuif en siervazen in late-Lodewijk XIV-stijl. Tevens is de rijke deuromlijsting, in dezelfde stijl als de top, nog origineel. In 1787 woonde hier Joachim Rendorp. Hij had het pand in 1761 gekocht. In 1787 werd zijn huis geplunderd tijdens de patriottische rellen op 29-31 mei waarin de regenten het zwaar te verduren kregen. Rendorp vertegenwoordigde de rechtervleugel van de Amsterdamse middenpartij van 'aristocraten' die tussen patriotten en orangisten in laveerde. Hij maakte van zijn minachting voor de democratische eisen van de patriotten geen geheim, met als gevolg dat zijn huis tijdens de rellen werd geplunderd. Rendorp en zijn personeel probeerden het zilver- en serviesgoed in veiligheid te brengen. Daarbij kwam het goed uit dat Singel 292 een enorm groot complex was met zelfs een achteruitgang op de Herengracht. Toch werd een dienstmeid door plunderaars van de trap geduwd, waarna ze een tijdje in katzwijm verkeerde, naar verluidt.
Het grachtenhuis was veel groter dan de voorgevel doet vermoeden. Het huis had een breed achterhuis en zelfs een achtererf aan Herengracht 255A, waar stallen en koetshuizen stonden (resp. met F en G aangegeven op de plattegrond). Het complex is gebouwd in het gebied van de stadsuitleg van 1585, waar zich, tussen de huizen van Singel en Herengracht, geen tuinen bevinden. De meeste huizen op het Singel zijn aan de achterzijde blind, omdat daartegen de achterhuizen van de huizen aan de Herengracht zijn gebouwd. Vanuit de zaal en de kamer daarboven in het achterhuis (aangegeven met M en T op de plattegrond en doorsnede) keek Rendorp uit op de Herengracht. De kamer boven de zaal was de bibliotheek van Rendorp. Vanuit de zaal en de bibliotheek liep er een gang naar het koetshuis aan de Herengracht. Een overblijfsel van het 17de-eeuwse huis was de kleine spiltrap tussen voor- en achterkamer (aangegeven met K op de plattegrond). In de 18de eeuw wordt de trap in het tussenlid tussen voor- en achterhuis geplaatst, waardoor de trap tussen voor- en achterkamer niet meer nodig is. In dit huis is deze trap blijven bestaan als diensttrap.
In de 19de eeuw stond het complex bekend als het 'Huis van Schimmelpenninck' naar de toenmalige bewoners. In de 19de eeuw werden de bijgebouwen aan de Herengracht gesloopt voor het huidige hotelgebouw. Tegenwoordig horen Singel 288, 290, 292 en 294 tevens bij dit hotel. Van de ooit zeer rijke 18de-eeuwse interieurs is niets meer over.
Gebruikte literatuur:
- Heleen van Rossum. 'Het pand Singel 292. Een wandeling door Joachim Rendorps huis in 1787.' Maandblad Amstelodamum 92-4 (2005): p. 15-24.
- Hans Tulleners. Het Singel in Amsterdam. 23 monumenten aan een voormalige verdedigingsgracht. Open Monumentendag 1990. Amsterdam, 1990: p. 59
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5343
Adres: Singel 292
Adressen: Singel 292
Inschrijvingsdatum: 29-09-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel onder rechte lijst met consoles en gekuifde attiek, met twee schoorstenen op het dak, rijk gebeeldhouwde deuromlijsting en stoep, 5 Louis XIV flesbalusters (alles XVIIIa/b) en gesneden empire wisseldorpels in de ramen van de hoofdverdieping.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: juli 2017