Amsterdam Monumentenstad

Kunstenaar en monumentenredder Geurt Brinkgreve (1917-2005)

De Stichting Diogenes werd in 1960 opgericht door kunstenaar en monumentenbeschermer Geurt Brinkgreve (1917-2005). De stichting werd genoemd naar de Griekse wijsgeer Diogenes van Sinope, die volgens de overlevering in een ton woonde. De stichting had namelijk een ton nodig, 100.000 gulden, als startkapitaal. Het doel van de stichting was bij te dragen aan het herstel van de Amsterdamse binnenstad, die in die tijd nog erg vervallen was. De oprichters wilden dat doen door verkrotte panden aan te kopen, te restaureren en bewoonbaar te maken. In die tijd wilden alleen nog kunstenaars in de binnenstad wonen. Om die reden verhuurde de stichting haar panden aan kunstenaars. Mede dankzij het werk van restaurerende instellingen als de in het Aalsmeerder Veerhuis gevestigde instellingen, zoals de Stichting Diogenes, en vooral ook de NV Stadsherstel, opgericht in 1956, werd de Amsterdamse binnenstad gerestaureerd en gered van de slopershamer.

Op één pand na bevinden alle (huidige) bezittingen van de Stichting Diogenes zich in de historische binnenstad: (tussen haakjes het restauratie- of bouwjaar)

• Anjeliersstraat 89 (1975/76)
• Barndesteeg 15 (1963/64)
• Binnen Brouwersstraat 4 (1995)
• Binnen Brouwersstraat 11 (1997/98)
• Binnen Brouwersstraat 26-28
• Binnenkant 28 (1999/2000)
• Brouwersgracht 70 sou, hs, II (1979/80)
• Brouwersgracht 601-603-605-607-615-617-619-621-625-639 (1976/78)
• Eerste Anjeliersdwarsstraat 26-34 (1974/75)
• Eerste Anjeliersdwarsstraat 36/Anjeliersstraat 76
• Eerste Tuindwarsstraat 14-II (1977/78)
• Eerste Tuindwarsstraat 19 (1961)
• Eerste Tuindwarsstraat 21/Tuinstraat 58 (1975)
• Egelantiersgracht 15 (1964/65)
• Egelantiersgracht 66-68-70 (1963/64)
• Egelantiersgracht 67
• Egelantiersgracht 223 (1970)
• Goudsbloemstraat 79-81-83 (1970)
• Grote Bickersstraat 281-283 (1977/78)
• Herengracht 109 (1972)
• Javastraat 126 (1987)
• Kerkstraat 300 (1996/97)
• Koestraat 7hs, 7-II, 9-II, 11 (1973/74)
• Koestraat 34-36 (1963)
• Langestraat 43-45 hs (1977/78)
• Langestraat 72 (1965, 1983, 1999)
• Nieuwe Leliestraat 37 (1994)
• Nieuwe Leliestraat 98 (1962)
• Nieuwe Looiersdwarsstraat 1-3/Noorderstraat 52 (1968)
• Nieuwe Looiersstraat 66 (1970/71)
• Oudekerksplein 58 (1994)
• Oudezijds Achterburgwal 73-77/Bloedstraat 8 (1987/88)
• Oudezijds Achterburgwal 79 A, C, D, E, G (1976)
• Oudezijds Voorburgwal 66 (1968/69)
• Prinsengracht 626 (1975)
• Rozengracht 50 (1989)
• Sint Antoniesluis 11-23 (1975)
• Tuinstraat 146-148, 152-154 (1976)
• Tuinstraat 173 A, B, C (2000/01)
• Tweede Anjeliersdwarsstraat 18 (1975/76)
• Weteringstraat 16-18 (1964/65)
• Zandhoek 10 (1964/65)

Bestuursvergadering van St. Diogenes in het Aalsmeerder Veerhuis. Foto Maarten Brinkgreve, 1970

De stichting heeft meer panden in bezit gehad en gerestaureerd, maar die zijn geen eigendom meer van de stichting. Ze zijn verkocht nadat ze zijn gerestaureerd om andere aankopen en restauraties mogelijk te maken:

• Binnen Brouwersstraat 24 (1976/77, verkocht in 1979)
• Boomstraat 33 (1977/78, verkocht in 1991)
• Leliegracht 60 (1964/65, verkocht in 1982)
• Prinsengracht 124-126 (1966/68, verkocht in 1972)
• Reguliersdwarsstraat 31 (1969/70, verkocht in 1972)
• Tweede Anjeliersdwarsstraat 20-22 (1975, verkocht in 1976)
• Warmoesstraat 5 (1965/66, verkocht in 1976)
• Wolvenstraat 17 (1966/67, verkocht in 1972)

Behalve de bouw- en restauratiewerken voor eigen rekening heeft het Diogenes-bureau de werken begeleid van andere stichtingen die in het Aalsmeerder Veerhuis waren of zijn gehuisvest: het Aalsmeerder Veerhuis voert het gemeenschappelijke secretariaat van deze stichtingen. Het gaat om de volgende panden:

• Kapel van het Swigters Hofje, Amstel 86-98 (R.C. Oude Armenkantoor, 1983)
• Anjeliersstraat 85 (St. Claes Claesz. Hofje, 1994/95)
• Anjeliersstraat 87 (St. Claes Claesz. Hofje, 1986/87)
• Bethaniënklooster, Barndesteeg 4A-10 (St. Bethaniënklooster, 1988/89, overgenomen door de St. Jan Pieterszn. Huis, verkocht in 2015)
• Bethaniëndwarsstraat 18 (St. Aristoteles, 1971)
• Claes Claeszoonhofje, Egelantiersstraat 18, 20, 24-50, 52 en 54 / Eerste Egelantiersdwarsstraat 1-3-5 / Tuinstraat 35-41, 43, 45, 47-49 (St. Claes Claesz. Hofje, 1968/73)
• West-Indisch Huis, Haarlemmerstraat 75 (St. West-Indisch Huis, 1977/81)
• Keizersgracht 718 (St. Jan Pieterszn. Huis, 2002)
• Kerkstraat 100 (St. Aristoteles, 1973)
• Lijnbaansgracht 20-21A (St. Jan Pieterszn. Huis, 1981/82)
• Lindengracht 49-51-53 (St. Aristoteles, 1970/72)
• Oudezijds Achterburgwal 69-71 (St. Jan Pieterszn. Huis, 1983)
• Palmgracht 73-79, 81-83 (St. Aristoteles, 1973)
• Prinsengracht 84-86-88 (St. Aristoteles, 1977)
• Prinsengracht 562-564 / Spiegelgracht 2 (St. Aristoteles, 1971/73)
• Raamgracht 17 (St. Aristoteles, 1976)
• Rokin 114 (St. Arti Monumenten, 1998/99)
• Singel 322-324 (St. Aristoteles, 1978)
• Huis De Pinto, Sint Antoniebreestraat 69-69A (St. De Pinto, 1974/75, verkocht in 1998 aan Stadsherstel)
• Tussen Kadijken 8-10-12-14 (St. Jan Pieterszn. Huis, 1987)

Literatuur

• Geurt Brinkgreve. 'De Stichting Diogenes. Monumentenzorg en huisvesting voor kunstenaars'. Ons Amsterdam 14 (1962): p. 294-298
• Geurt Brinkgreve, e.a. Veldboeket met distels. 40 jaar Diogenes. Bussum: Thoth (2000)
• H.J. Zantkuijl, Geurt Brinkgreve e.a. Tien jaar Diogenes. Amsterdam: Stichting Diogenes (1970)